Ga naar inhoud
Favorieten 0

Van Hofstad naar Wad

(69.1 km)

Je start je fietstocht in Leeuwarden. Willem Lodewijk van Nassau-Dillenburg, de neef van Willem van Oranje, werd hier, in 1584 tijdens de Tachtigjarige Oorlog, de eerste Friese Stadhouder. In het begin zagen de Friezen hem nog niet zitten, maar uiteindelijk kreeg hij de koosnaam ‘Us Heit’ (Onze Vader).

Deze Friese tak van de Nassau’s zette in 1702 de uitgestorven Oranje-tak voort. Zij zijn dus de directe voorvaderen van het huidige Nederlandse koningshuis. Maria Louise van Hessen-Kassel was als regentes van Willem IV de laatste aparte stadhouder van Friesland. Ook zij was geliefd in de stad en werd daarom Marijke Meu (tante Marijke) genoemd. Wil je meer weten over tante Marijke? Wandel dan deze route van 12,3 km door Oranjewoud

Om in een adellijke stemm…

Je start je fietstocht in Leeuwarden. Willem Lodewijk van Nassau-Dillenburg, de neef van Willem van Oranje, werd hier, in 1584 tijdens de Tachtigjarige Oorlog, de eerste Friese Stadhouder. In het begin zagen de Friezen hem nog niet zitten, maar uiteindelijk kreeg hij de koosnaam ‘Us Heit’ (Onze Vader).

Deze Friese tak van de Nassau’s zette in 1702 de uitgestorven Oranje-tak voort. Zij zijn dus de directe voorvaderen van het huidige Nederlandse koningshuis. Maria Louise van Hessen-Kassel was als regentes van Willem IV de laatste aparte stadhouder van Friesland. Ook zij was geliefd in de stad en werd daarom Marijke Meu (tante Marijke) genoemd. Wil je meer weten over tante Marijke? Wandel dan deze route van 12,3 km door Oranjewoud

Om in een adellijke stemming te komen, kun je eerst een rondje maken door de stad, langs de oude huizen van de Nassaus. Het Stadhouderlijk Hof uit 1564 werd oorspronkelijk gebouwd voor de rentmeester van Filips II uit Spanje. In 1587 ging Willem Lodewijk er wonen en werd het dus het Stadhouderlijk Hof.

Na haar regentschap liet Maria Louise het Princessehof bouwen. Dat wil zeggen, ze liet een aantal woningen samenvoegen tot één hof. De Friese Oranjes werden begraven in de Grote Kerk, waar ze een eigen ingang hadden. Je herkent hem aan het Oranjeboompje boven de poort.

Vanuit Leeuwarden fiets je vervolgens naar het westelijke waddengebied. In de verschillende dorpjes in dit gebied ontstond de Friese adel. Deze rijke Friese families, zoals de Van Burmania’s, Van Eysinga’s en Van Cammingha, hadden veel macht en invloed. Zij accepteerden de Friese stadhouders eigenlijk niet, want ze zagen de Naussau’s als indringers, en ze vonden zichzelf belangrijker. De Friese politieke verhoudingen en intriges uit die tijd, lezen dan ook als een soap.

De families woonden in grote landhuizen: staten. Veel dorpen hadden zo’n state. Bij hun buitens liet de adel ook prachtige tuinen aanleggen. Veel van deze landhuizen bleven eeuwenlang in handen van dezelfde families. De route voert je langs verschillende staten en stinzen. Het zijn herinneringen aan de rijke geschiedenis van welvarend Friesland.

Dit ga je zien

26
26
1

Fletcher Hotel-Paleis Stadhouderlijk Hof

In het hart van het stadscentrum van Leeuwarden vindt u het schitterende Fletcher Hotel-Paleis Stadhouderlijk Hof.

Fletcher Hotel-Paleis Stadhouderlijk Hof
2

Het Princessehof

Midden in de historische binnenstad van Leeuwarden staat het 18de-eeuwse stadspaleis van Maria Louise van Hessen-Kassel, prinses van Oranje Nassau, voorouder van Koning Willem-Alexander. Ook werd in hetzelfde pand de wereldberoemde M. C. Escher geboren.

Naar de website

Het Princessehof Keramiekmuseum Princessehof
3

Grote of Jacobijnerkerk

De Grote of Jacobijnerkerk is de oudste en bouwkundig belangrijkste kerk van Leeuwarden.

Bekijk de agenda

Grote of Jacobijnerkerk
91
64
63
61
76
4

Poptaslot of Heringastate

Het Poptaslot of Heringastate is een compleet bewaard landgoed uit begin 16e eeuw met slot, poortgebouw, tuinen, grachten, singels en een vrouwen gasthuis (hofje).

Poptaslot of Heringastate Poptaslot voortuin
77
61
44
92
29
09
5

Camminghastins

In het centrum van Franeker staat de Camminghastins gedateerd rond 1500. Kom eens gezellig een kop koffie drinken in de Camminghastins, want tegenwoordig huist er een een konditorei.

Camminghastins
6

Botniastins

Sinds 2017 is in de historische Botniastins de nieuwe Franeker Academie gehuisvest. Er worden lezingen gehouden, bedrijven en instellingen kunnen er vergaderruimten huren, en er worden onderzoeksprogramma's uitgevoerd.

Botniastins Botniastins Franeker
7

Museum Martena

In Museum Martena komt het verleden tot leven. Je neemt een kijkje in het leven van oud-bewoners, bekende Franekers, geleerde vrouwen (Anna Maria van Schurman) en de Academie van Franeker. Je mag kijken, voelen, ruiken, horen en proeven.

Lees alles over Museum Martena

Museum Martena Museum Martena vanuit de Martenatuin
15
12
69
40
8

Liauckemastate

Eén van de grootste state van Fryslân. Een archeologisch rijksmonument waarvan de prachtige poort nog intact is.

Liauckemastate Liauckemastate
43
9

Roptastate

De Ropta State een monumentale boerderij met herenhuis en prachtig aangelegde tuin.

Roptastate Roptastate
86
80
97
88
41
81
10

Hemmemapark Berltsum

Vrij toegankelijk park dat zich bevindt op het terrein van de oude Hemmemastate.

Hemmemapark Berltsum
78
75
98
87
10
11

Landgoed Martenastate

Het park heeft een romantisch karakter met elementen uit de Engelse landschapsstijl, zoals  gebogen paden en hoogteverschillen, een slingerende waterpartij en meerdere oude bomenlanen. Vanuit het park...

Meer informatie

Landgoed Martenastate
12

Camping Martenastate

U kunt ook heerlijk rustiek kamperen op Landgoed Martenastate; geniet van de natuur, het gefluit van de talrijke vogels en de schone lucht. U vindt het intieme natuurkampeerterrein van Landgoed Martenastate...

Camping Martenastate
13

Dekema State

De Dekema State is van oorsprong een adellijke woning, waar tot 1996 verschillende families gewoond hebben. De State en de tuinen zijn nu opengesteld voor publiek.

Reserveer nu

Dekema State
23
66
65
64
91
26
26

Beschrijving

26
  • Wilhelminaboom
    Deze linde werd in 1898 aangeplant ter gelegenheid van de troonsbestijging van Wilhelmina. Het hekwerk is versierd met de Appeltjes van Oranje. 
  • Us Heit
    Willem Lodewijk van Nassau-Dillenburg was van 1584 tot zijn dood in 1620 stadhouder van Friesland. Hij kreeg de bijnaam Us Heit (Onze Vader). Dit standbeeld is er onder andere door de inzet van koningin Wilhelmina gekomen. Zij was ook degene die het beeld onthulde in 1906.
  • Stadhouderlijk Hof
    De woning van Willem Lodewijk van Nassau-Dillenburg en zijn vrouw en nicht Anna van Nassau. Door de jaren heen is het gebouw uitgebreid en veel verbouwd door de verschillende stadhouders die hier woonden. Het poortje aan de rechterkant is nog wel origineel. Dit voormalige paleis bleef tot 1971 bezit van de koninklijke familie. Tegenwoordig is het een hotel.
  • Princessehof
    Na haar regentschap, in 1731, liet Maria Louise het Princessehof bouwen. Dat wil zeggen ze liet een aantal bestaande gebouwen, waaronder de resten van de Papingastins uit de vijftiende eeuw, samenvoegen tot één hof. Maria Louise had een belangrijke porseleincollectie. Het hof is nu een prachtig Keramiekmuseum, waar je onder meer de in barokstijl ingerichte eetkamer van Maria Louise en haar keramiekverzameling kunt bekijken.
  • Grote of Jacobijnenkerk
    Dit is de kerk die de Friese Nassau’s bezochten. Eind zeventiende eeuw kregen de stadhouders hun eigen bank om te zitten: de stadhouderlijke kraak. In de kerk liggen verschillende leden van stadhouderlijke families begraven, waaronder Anna van Nassau, de vrouw van Willem Lodewijk. Aan de oostkant van de kerk zit de Oranjepoort. Door deze deur kwamen vroeger de stadhouders de kerk binnen.
  • Heringastate (Poptaslot)
    Neem ook een kijkje in het lieflijke hofje om de hoek bij de state aan de Hegedyk. Ook een erfenis van Popta, die het als arme vrouwengasthuis liet bouwen. Alleenstaande dames konden hier onbezorgd hun oude dag doorbrengen. Het hofje werd in 1711 gebouwd. In 1713 werd er aan de Buorren ook nog een prachtig gebeeldhouwde toegangspoort neergezet. De (inmiddels gemoderniseerde) woningen worden nog steeds bewoond.
  • Landhuis Schatzenburg
    Dronryp stond bekend als een statig dorp door de tientallen staten die er stonden. Schatzenburg uit 1725 is het enige landhuis dat nog is overgebleven. Het werd bewoond door dr. Hermannus Huber, zijn vrouw Elisabeth de Hertoghe, en zijn ongetrouwde zwager Christiaan de Hertoghe. Huber was lid van Gedeputeerde Staten van Friesland en De Hertoghe was secretaris van prins Johan Willem Friso en later van zijn weduwe Maria Louisa van Hessen-Kassel (Marijke Meu). Je kunt het park alleen bezichtigen tijdens Open Monumentendag (tweede weekend van september). Op andere dagen moet je je behelpen met uitzicht op de tuin vanaf de Rypsterdyk. (Om bij Landhuis Schatzenburg te komen fiets je richting knooppunt 84. Het Landhuis ligt links van de derde rotonde aan de Eastryp. Fiets weer terug naar knooppunt 61 en vervolg de route)
  • Botniastins (Klein Botnia)
    Botniastins kent een roerige geschiedenis. In de zeventiende eeuw werden de oprichters en bewoners, de roomse tak van de Botnia’s, met het verdrijven van de Spanjaarden uit Franeker verbannen. In 1588 stierf Anna van Nassau, de vrouw van de eerste Friese stadhouder Willem Lodewijk, hier op 24 jarige leeftijd tijdens haar eerste zwangerschap. En in de achttiende eeuw woonden verschillende hoogleraren van de Franeker Universiteit. Eén van hen was Johannes Lemonon, die stadhouder Johan Willem Friso als student had. Hij zou de prins in zijn woning hebben ontvangen. Tegenwoordig zit de Academie van Franeker in Klein Botnia.
  • Camminghahuis
    De oostgevel van Camminghahuis, ook wel Sjaerdemahuis, is een restant van een stins uit circa 1400 en is mogelijk gesticht door Sicke Sjaerda, de eerste bewoner. Door de jaren zijn de families Van Cammingha, Juckema en Van Burmania eigenaar geweest van het pand. Nu zit er een bakker in en kun je er het lekkerste (stinzen)brood krijgen.\
  • Martenahuis & Museum Martena
    Martenahuis of -stins werd in 1498 in opdracht van edelman Hessel van Martena gebouwd. Het pand werd tot 1694 bewoond door zijn nakomelingen. Daarna kocht Suffridius Westerhuis, burgemeester van Franeker, Martenahuis. Meteen na aankoop verbouwde hij de woning drastisch. Sinds 2006 zit Museum Martena in het pand. In het museum kom je meer te weten over de geschiedenis van Franeker. Er is ook een permanente expositie over Anna Maria van Schurman, de eerste vrouw in Nederland die, in de zeventiende eeuw, aan een universiteit studeerde en die veertien talen sprak, waarin ze ook correspondeerde met de Europese filosofische top uit haar tijd. En natuurlijk kun je het prachtige huis ook bewonderen.
  • Martenatuin
    Toen burgemeester Surffridius Westerhuis Martenahuis kocht, drukte hij ook meteen een zijn stempel op de inrichting van de tuin. Hij was hierbij geïnspireerd door de Franse stijl. Rond 1834 werd de tuin opnieuw aangepakt, deze keer door tuinarchitect Lucas Pieter Roodbaard. De tuin kreeg nu meer kenmerken van de Engelse landschapsstijl. Martenatuin heeft een rijke stinzenflora en kun je vrij bezoeken.
  • Poortgebouw voormalige Liauckamastate
    Liauckamastate was eeuwenlang het bezit van de oudste en voornaamste Friese families. De state werd in 1824 afgebroken, maar het poortgebouw staat er gelukkig nog wel. Liauckamastate is bekend door de ‘Pipenpoyse Bruiloft’. Dit zijn twee schilderijen die zijn gemaakt van de bruiloft van Jel Liauckema en Eart van Pipenpoy circa 1616. Ze laten dansende en etende gasten zien en zijn hiermee de eerste huwelijksreportage van Nederland! De schilderijen zijn te zien in het Fries Museum (De boerderij die er nu staat is niet vrij toegankelijk).
  • De Kraak van Van Dam
    Ben je op zoek naar een bijzondere slaapplaats? Dan is dit voormalige gereformeerde kerkje een echte aanrader. Het orgel van bekende orgelbouwer Van Dam zit nog op zijn oorspronkelijke plaats, net als de preekstoel. Een unieke ervaring!
  • Mariakerk: ingangsportaal Elgersmastate
    De ingang van de Mariakerk wordt versierd een prachtig ingangsportaal. Dit poortje uit 1664 is alles wat er nog over is van Elgersmastate, dat begin twintigste eeuw werd afgebroken. De stins van de famillie Elgersma stond vroeger aan de Dongjumerweg, ten oosten van de kerk.
  • Rustpunt B&B Dyksterhuzen
    Toe aan pauze? Vlakbij Bitgummole ligt Rustpunt Dyksterhuzen. Hier kun je in de prachtige theetuin genieten van de uitzichten op Stiens, Ingelum of Leeuwarden. En goed om te weten voor als het warm is. Ze hebben ook ijs.
  • Martenastate
    Het kasteeltje dat er nu staat is gebouwd in 1899 op de plaats van de een vijftiende-eeuwse state die in datzelfde jaar werd afgebroken. De oude state werd in de vijftiende en zestiende eeuw bewoond door de familie Martena. De huidige woning is niet vrij toegankelijk, maar het prachtige landschapspark er omheen wel. In het voorjaar kun je hier volop genieten van prachtige stinzenplanten. De indrukwekkende poort bij de ingang van het park is ook bijzonder. Deze poort sierde vroeger het Landschapshuis in Leeuwarden naast de Kanselarij. In de achttiende eeuw kwamen hier de Staten van Friesland bijeen. Halverwege de negentiende eeuw werd het Landschapshuis afgebroken en verhuisde de poort naar Martenastate.
  • Túnmanswente
    Vroeger was dit de tuinmanswoning van Martenastate. Sinds 2006 wordt Túnmanswente gerund door studenten van het Friesland College en het Nordwin College. In de mooie theetuin worden onder meer vergeten groenten gekweekt. Het is hier heerlijk zitten met een koffie of thee en het zingen van de vogels op de achtergrond. Bezoek voordat je weer verdergaat ook het winkeltje. Hier haal je de lekkerste streekproducten.
  • Dekema State
    Dekema State werd in de veertiende eeuw gebouwd en was toen nog een stins. Door de eeuwen heen groeide het steenhuis uit tot een adellijke woning die werd bewoond door onder andere de families Camstra, Dekema en Van Wageningen. Deze laatste familie woonde er ruim 200 jaar. Dekema State is nu een museum. Als je door het gebouw loopt, zie je elementen uit alle periodes terug. De stinzentuin is ook een waar paradijs, aangelegd in oude stijl en met veel liefde onderhouden. Er zijn bloemenbloemenborders, een boomgaard, een kas en een snijbloementuin. In het voorjaar fleurt prachtige stinzenflora alles op.
26
  • 26
  • 26
  • 91
  • 64
  • 63
  • 61
  • 76
  • 77
  • 61
  • 44
  • 92
  • 29
  • 09
  • 15
  • 12
  • 69
  • 40
  • 43
  • 86
  • 80
  • 97
  • 88
  • 41
  • 81
  • 78
  • 75
  • 98
  • 87
  • 10
  • 23
  • 66
  • 65
  • 64
  • 91
  • 26
  • 26