Helomasluisje
Peperga
De Helomasluis is een monumentale veensluis in de gemeente Weststellingwerf. Het is gelegen in de Lindevallei. Je komt er via het Lindepad.
Deze sluis is rond het eind van de 18de eeuw gebouwd. Soortgelijke veensluisjes werden echter al sinds de 17de eeuw in de veengebieden gebruikt. Het schutsluisje zorgde ervoor dat de turf ten tijde van de vervening afgevoerd kon worden naar het achterland. Na de vervening verviel de functie van het sluisje en raakte het in verval.
In 1967 werd het sluisje erkend als rijksmonument en in 2016 vond een grondige restauratie plaats. Het sluisje is cultuurhistorisch van belang omdat zichtbaar gemaakt wordt op welke manier de gewonnen turf door middel van pramen afgevoerd kon worden vanuit het veengebied via de Linde naar de afnemers. Het is het enige sluisje van dit type uit dit gebied dat bewaard is gebleven.
- Afstand tot jouw locatie:
In der Nachbarschaft
Standorte
Alle Standorte anzeigen-
De sluis van Alde Leie
Inhalte können nicht angezeigt werden, da die Cookies nicht akzeptiert wurden. Wenn Sie sich dieses Video trotzdem anschauen möchten, akzeptieren Sie bitte die Cookies.
Einstellungen ändern
De sluis van Alde Leie
(beluister hier het audioverhaal)
Hoe hou je het water op hoogte in een poldervaart, terwijl de schepen er ook door moeten? Met een schutsluis natuurlijk. Hier zie je het lage waterpeil aan de ene kant, het hoge peil aan de andere kant. Polder en boezem, de aan elkaar verbonden kanalen en meren in Friesland met hetzelfde streefpeil van 0,52 meter onder NAP, komen hier dus bij elkaar.
Bij deze in 2013 aangelegde Anita Andriessensluis kun je goed zien hoe zo'n schutsluis werkt. In dit geval met slechts één druk op de knop. Je vaart de sluis in als de schuiven openen en zorgt dat ze achter je sluiten. Je wacht tot het water op niveau is in de sluis en vaart verder als de deuren voor je openen. Simpel.
De trekvissen die bij Zwarte Haan het binnenwater inzwemmen kunnen hier door de vispassage naar de Friese boezem, net als bij Wier. De sluis van Alde Leie is terug, zou je kunnen zeggen, want vanaf ongeveer 1300 was hier ook al een sluis. Houten restanten en walbeschoeiingen zijn in de jaren zeventig van de twintigste eeuw in de bodem achter het café gevonden, toen er riolering werd aangelegd.
Die sluis was destijds heel belangrijk voor het dorp De Leije, dat aan de oever van een oude zeeslenk van de Middelzee lag. Er werd niet alleen water in zee geloosd, ook schepen konden hier in en uit. En door die zeehaven-functie was het een drukte van jewelste. Er werd dag in dag uit gehandeld in zuivel en vee, turf, hout en bier.
Toen het achterliggende Bildt in 1505 werd ingepolderd, was het gedaan met de economische bloei van het dorp. De sluis werd een binnensluis en De Leije veranderde in Oude Leije. De Leistervaart werd lange tijd nog wel gebruikt, maar in de jaren zeventig van de vorige eeuw kwamen er dammen en werd het stil op het water. Met de komst van de nieuwe sluis, onderdeel van het bevaarbaar maken van de Noordelijke Elfstedenvaarroute, varen hier weer bootjes door het dorp, zoals dat eeuwenlang gebeurde.
Ingesproken door:
Fotograaf Linette Raven ontwikkelt het liefst grote series met monumentale portretten van mensen uit een bepaalde omgeving/beroep. Haar contact met Joop Mulder dateert al van 2001, toen ze samen met hem voor Oerol 2002 t/m 2007 het project 'Fan twae kanten’ ontwikkelde en presenteerde. Er volgende nog vele projecten.
“Joop was een vanzelfsprekende aanwezigheid in mijn leven, hij was er gewoon.. zoals het hoort. Hij bood mij ruimte en zijn vertrouwen. Samen in de auto touren door het landschap van Terschelling of Friesland en maar ideeën spuien, een uitsmijter en weer door. Het was een unieke ervaring, met Joop als creatief pionier mee te mogen reizen. Zijn gunfactor, zijn creatieve geest en zijn blauwe twinkelogen altijd aan. Bij het elkaar weer zien, het ’hi meissie’. Later bleek niet alleen bij mij, zo mooi, allemaal dezelfde warme begroeting plus zachte-snor omhelzing.Dat was Joop. Voor nu vanzelfsprekend en vaak aanwezig in mijn gedachte.”
Dit verhaal is onderdeel van de route Gemalen Verhalen van Sense of Place
Hoe hou je het water op hoogte in een poldervaart, terwijl de schepen er ook door moeten? Met een schutsluis natuurlijk. Hier zie je het lage waterpeil aan de ene kant, het hoge peil aan de andere kant.
Alde Leie -
Getswerdersyl
GetswerdersylDe Getswerdersyl was de noordelijkste sluis van de Slachtedijk. In 1982 is de sluis gesloopt en op de plaats van de oude sluis staat tegenwoordig een groot herdenkingsmonument.
Sexbierum -
Sluis Veenhoop
Sluis VeenhoopVanuit de Friese meren kunt u bij de Veenhoop het Polderhoofdkanaal op. Rondom het kanaal heb je een prachtige omgeving waar je lekker tot rust komt en waar je lekker kunt genieten van de Friese natuur.
De Veenhoop -
Gemaal Roptazijl
Gemaal RoptazijlTjerk Hiddes vertelt het bijzondere verhaal achter het Roptasyl. Nu zie je er niet veel van terug, maar in de 17e eeuw was het syl het toneel van ruzies tussen Harlingen en Franeker.
Wijnaldum -
Sluis I
Sluis IDe eerste sluis in de Turfroute, een vaarroute tussen Heerenveen en Oosterwolde. Deze vaarroute voert langs vele bruggen en sluizen, naast deze sluis staat een prachtige witte sluiswachterswoning.
Nieuwehorne -
De Swette
De SwetteDe Swette werd gegraven als afwaterings- en grenssloot tussen de regio’s Oostergo en Westergo nadat de Middelzee was dichtgeslibt.
Raerd -
De Lemster Sluis
De Lemster SluisBoten in de sluis.. de beste stuurlui aan wal. Deze spreuk zou best passen bij de zes die zijn te lezen op de markante kleine gebouwtjes aan weerzijden van de sluis uit 1888.
Lemmer -
Sluis en het Sylhús
Sluis en het SylhúsHindeloopen is rijk aan rijksmonumenten, zoals ook de sluis en het bijbehorende Sylhús. De sluis was er al in de 17e eeuw en vormt de verbinding voor de pleziervaart tussen het centrum en de haven en IJsselmeer.
Hindeloopen -
Sluis Workum
Sluis WorkumDe sluis vormt de verbinding tussen de Diepe Dolte in het centrum en het twee kilometer lange kanaal Het Zool dat uitkomt op het IJsselmeer.
Workum -
Passantenhaven Driewegsluis
Passantenhaven DriewegsluisPassantenhaven Driewegsluis is te vinden helemaal in het zuiden van Friesland, op een rustig eiland in rivier De Linde, vlakbij de prachtige natuurgebieden Weerribben-Wieden en Rottige Meente.
Nijetrijne