Orte
1897 bis 1920 von 5514 Ergebnisse
-
Polder Koarnwert
Polder Koarnwert
vanaf jouw locatie
-
Schalsum (Skalsum)
Schalsum (Skalsum)
vanaf jouw locatie
-
Vioolsteeg
Vioolsteeg
vanaf jouw locatie
-
Syds en Klaske Miedema
Syds en Klaske Miedema
vanaf jouw locatie
-
Psychiatrische zorg in oorlogsomstandigheden
Psychiatrische zorg in oorlogsomstandigheden
Het Psychiatrisch Ziekenhuis (de PZ) in Franeker was en is een begrip in Friesland. Tijdens de bezetting moest het, naast de achthonderd eigen patiënten, ook bewoners van twee andere instellingen onderdak bieden. De bezetters hadden hun gebouwen gevorderd. Ook andere oorlogsslachtoffers, waaronder evacués uit Limburg, werden opgevangen en verzorgd. En was de TBC-afdeling een ideale plek voor onderduikers.
In de laatste oorlogsmaanden voorzien de keukens van het ziekenhuis al die mensen, en ook nog een groot deel van de Franeker bevolking, van eten.
In 1930 is ten westen van de stad een gloednieuwe en moderne huisvesting verrezen, Groot Lankum genaamd. Het oude onderkomen in de binnenstad (het “Binnengesticht”) blijft daarnaast ook in gebruik. De behandeling van psychiatrische aandoeningen staat nog in de kinderschoenen, medicijnen zijn er nog niet. Patiënten liggen de hele dag in bed, niets te doen.
Het ziekenhuis heeft een TBC-afdeling, die vanwege het besmettingsgevaar geïsoleerd is van de rest van het gebouw. Dat maakt het een perfecte onderduikplaats, de bezetter staat niet te trappelen om daar te controleren . . .
Het is februari 1943 als de Duitsers het Psychiatrisch Ziekenhuis Vogelenzang in Bennebroek vorderen. 369 Patiënten en 100 medewerkers moeten weg en worden met treinen naar Franeker overgebracht. De Franeker patiënten uit het Binnengesticht verhuizen naar de grote zolderverdieping van het nieuwe Groot Lankum, om plaats te maken voor de gasten. De ruimte is veel te krap, maar er is geen keuze.
Als de geallieerde opmars het zuiden van Nederland bereikt, stagneert het front en is vooral de provincie Limburg een tijdlang strijdgebied. Bewoners moeten worden geëvacueerd. In januari 1945 arriveert een trein vol mensen uit Roermond en omgeving na een barre reis verzwakt en hongerig in Franeker. Voordat ze kunnen worden ondergebracht bij gastgezinnen in de omliggende dorpen, worden ze door de medewerkers van de PZ verzorgd en van eten voorzien. Zieken worden opgenomen in het toch al overvolle ziekenhuis.
Alsof het allemaal nog niet moeilijk genoeg is, komen er op 27 maart 1945 ook nog eens 528 patiënten met hun verplegers van het Psychiatrisch Ziekenhuis Dennenoord uit Zuidlaren bij. De panden daar moeten op last van de bezetters op stel en sprong worden ontruimd, want er moet een Duits noodhospitaal in worden gevestigd. De keukens van de PZ moeten alle zeilen bijzetten om de vele monden te voeden. Gelukkig is men eerder al begonnen met het verbouwen van grote hoeveelheden groenten op de terreinen en worden er veertig varkens gehouden voor de vleesbehoefte. Boeren uit de omgeving leveren aardappelen en rapen. Per dag gaat er 3600 kilo aan aardappelen doorheen.
In de allerlaatste dagen voor de bevrijding van Franeker, die uiteindelijk op 15 april plaatsvindt, komt er nog een Duitse order om de PZ te ontruimen, om plaats te maken voor gewonde Duitse soldaten. Maar zover komt het niet meer, de Canadese bevrijders zijn al in aantocht en de bezetters vertrekken halsoverkop.
Een televisiedocumentaire van Omrop Fryslân (deels Friestalig) over de PZ in oorlogstijd ziet u hier.
vanaf jouw locatie
-
-
Steiger A
Steiger A
vanaf jouw locatie
-
Sint Odolphisteeg
Sint Odolphisteeg
vanaf jouw locatie
-
Breebergschans
Breebergschans
vanaf jouw locatie
-
-
Pizzaria Pompeï
Pizzaria Pompeï
vanaf jouw locatie
-
Aylvapoldermühle Burgwerd
Aylvapoldermühle Burgwerd
vanaf jouw locatie
-
Vegetatio
Vegetatio
vanaf jouw locatie
-
Secret Garden Levels
Secret Garden Levels
vanaf jouw locatie
-
Ypeymolen
Ypeymolen
vanaf jouw locatie
-
Oranjewoud BB bunker
Oranjewoud BB bunker
vanaf jouw locatie
-
Camping it Krúswetter - IIsfûgel
Camping it Krúswetter - IIsfûgel
Sofort buchbar
vanaf jouw locatie
-
Hotel Restaurant Noudus
Hotel Restaurant Noudus
vanaf jouw locatie
-
Alde Feanen - Westersanning - Vogelkijkhut
Alde Feanen - Westersanning - Vogelkijkhut
vanaf jouw locatie
-
Rengerspark Leeuwarden
Rengerspark Leeuwarden
vanaf jouw locatie
-
Surhuisterveen (Surhústerfean)
Surhuisterveen (Surhústerfean)
vanaf jouw locatie
-
Zwemcentrum de Welle
Zwemcentrum de Welle
vanaf jouw locatie
-
Uitzicht op de Noorderplantage
Uitzicht op de Noorderplantage
vanaf jouw locatie
-
Huisje 1794
Huisje 1794
vanaf jouw locatie
-
Welgelegen - Pipo wagen (vierpersoons)
Welgelegen - Pipo wagen (vierpersoons)
Sofort buchbar
vanaf jouw locatie
-
Voormalig kampeerboerderij Jongsma
Voormalig kampeerboerderij Jongsma
vanaf jouw locatie
