Universiteitsstad Franeker
Het bevlogen verleden van de stad Franeker, Frjentsjer, zie je terug in het centrum, met zijn grootse monumenten en de kleine historische parels. De Franeker kerk heeft zijn eigen tuin, met een fontein die de geboortekamer van kometen uitbeeldt, en in het huis van een simpele wolkammer vind je het oudste, nog werkende planetarium ter wereld welke in 2023 is verschenen op de Unesco Werelderfgoedlijst.
Dit is Franeker
Planeten in de bedstee
Een uurwerk, gemaakt van hout en duizenden spijkertjes, dat al eeuwen nauwkeurig draait. Naast de bedstee van Eise Eisinga deinen de pendels die het raderwerk op gang houden nog altijd op en neer. Al sinds 1781. En er is meer, want dit uurwerk geeft niet alleen de dagen en maanden weer... Langs het plafond van de kleine woonkamer roteren zes planeten om de zon. Ons zonnestelsel is tot op de millimeter nauwkeurig nagemaakt. Op deze hele planeet, onze aarde, vind je nergens anders een planetarium dat zo oud is én nog werkt. Mede daarom is het planetarium in 2023 op de Unesco Werelderfgoedlijst geplaatst. Bereid je voor op een stijve nek van het plafondstaren, het planetarium doet je uren turen.
Hoog geleerd, jong gedaan
De Universiteit van Franeker is niet de meest bekende academie van Nederland. Je kunt er tegenwoordig dan ook niet meer afstuderen. Dat hebben we aan Napoleon te danken: onder zijn bewind werd de universiteit opgeheven. Het aantal studenten was toen al tot een dieptepunt gedaald, samen met de reputatie van de ‘suypacademie’ – zuipacademie. Toch sieren namen als Descartes, Peter Stuyvesant en Willem IV van Oranje-Nassau de lijst van alumni. Het gebouw kreeg een nieuwe bestemming dankzij voormalig student Jelle Banga. Als burgemeester en arts verbouwde hij het complex, zodat het dienst kon doen als psychiatrisch ziekenhuis.
Wie de bal kaatst
Knoertharde leren ballen die heen en weer vliegen en gekleurde houten blokjes die bungelend de score bijhouden. Dat is keatse, kaatsen. De sport is met name populair in het kleigebied; de driehoek tussen Leeuwarden, Harlingen en Franeker. In de dorpen en steden van dit gebied hangen oude en nieuwe kransen op de gevels als medailles op de borst van een winnaar. Ze zijn de trots van de winnaars van kaatswedstrijden. De PC (of Permanente Commissie der Franeker Balverkaatsdag), is de belangrijkste en waarschijnlijk ook de oudste kaatswedstrijd die we kennen. Net als een gekaatste bal, komt die elk jaar weer terug naar de groene kaatsvelden van Franeker.
Zien en doen - in franeker
-
Planetarium
Kijk omhoog bij Eise Eisinga. Daar draait het heelal nog altijd z’n rondjes. Geen kunst, maar werkende wetenschap aan het plafond van z’n eigen woonkamer.
-
Keatsmuseum
Fierljeppen en Skûtsjesilen ken je misschien al. Maar wat weet je van de sport Keatsen? Je leert het in het oudste sportmuseum van Nederland. Vlak bij het belangrijkste veld.
-
Museum Martena
Ontdek het verleden van de oude universiteitsstad, de Academie van Franeker en de eerste vrouwlijke student die er studeerde. Onder één dak in Museum Martena.
-
Martinikerk
Ouder dan oud, maar nog steeds indrukwekkend. Deze middeleeuwse kerk mét kooromgang steelt al sinds de 15e eeuw de show in Franeker.
-
11fountains Franeker
Deze fontein eert astronoom Jan Hendrik Oort uit Franeker. Zijn theorie over een wolk van miljarden kometen was baanbrekend.
Evenementen - in franeker
Praktische informatie - over franeker
-
VVV Franeker
Nieuwsgierig naar Franeker? Begin bij Museum Martena, waar je ook de VVV vindt. Voor routes, overnachtingstips en een goede dosis lokale kennis.
-
Accommodaties in Franeker
Van een karaktervol hotel tot een sfeervolle B&B in een oud pand. In Franeker slaap je rustig, centraal en altijd met de sterrenhemel dichtbij.
-
Horeca in Franeker
Of je nu aanschuift voor een stevige lunch, een biertje op het terras of een diner met uitzicht op de gracht, in Franeker eet je tussen historie en gastvrijheid. Klein, smaakvol en zonder poespas.
-
Vervoer naar Franeker
Vervoer naar Franeker: Franeker ligt in het noordwesten van Fryslân en ligt via de Afsluitdijk op ruim 1,5 uur rijden van Amsterdam. Vanaf Utrecht kun je zowel via de Afsluitdijk of de polder komen en voor beide geldt ongeveer een reistijd van ruim 2 uur. Kom je vanuit het oosten van Nederland, zoals Enschede, dan is de snelste route doorgaans via Zwolle en Heerenveen, met een totale reistijd van zo’n 2 uur en 15 minuten.
Ben je van plan om met het OV te komen? Franeker is goed bereikbaar met de trein (Arriva). De stad heeft een eigen treinstation, met directe verbindingen naar onder andere Harlingen en Leeuwarden. Plan je reis eenvoudig via 9292.
-
Combineren?
In deze blog ontdek je hoe je Franeker combineert met Leeuwarden en Workum tijdens een 48-uurs culturele trip. Van sterrenkunde en grachten tot kunst en geschiedenis, dit is een route voor wie verhalen wil horen én beleven. Dichtbij elkaar, maar elk met een eigen blik op de wereld.
Alle elf steden - van friesland
De 11 steden
De 11 steden
Waar ter wereld zijn de steden kleiner dan dorpen? In Friesland natuurlijk. Onze steden danken de titel niet aan het formaat, maar aan hun historische betekenis. Ontdek ze alle 11!
Leeuwarden
Onze historische hoofdstad is de stad van honderd namen. Leeuwarden, Liwwadden, Ljouwert, Lintwarde: het is het ideale uitgangspunt voor onvergetelijke reis door Friesland.
Meer over Leeuwarden
Sneek
Heel eventjes mocht Sneek in de vijftiende eeuw de hoofdstad van Friesland zijn. Dankzij de winkeltjes, terrasjes en parken van historisch Sneek is het ook de rest van het jaar heerlijk vertoeven.
Meer over Sneek
IJlst
Houtstad bij uitstek. Hier werden vroeger boomstammen tot planken verzaagd en hout bewerkt tot handige hebbedingen. Tegenwoordig kom je hier volledig tot rust.
Meer over IJlst
Sloten
Welkom in de kleinste van onze elf steden: Sloten. Van strategische speler langs de waterweg van Sneek naar de Zuiderzee is het nu een mekka voor de watersporter en een knusse trekpleister.
Meer over Sloten
Stavoren
Omsingeld door het water van het IJsselmeer kan je niet om Stavoren heen. In elk geval niet zonder boot. Je waant je in Kopenhagen als je langs de haven loopt en met je hand boven je ogen uitkijkt over de zee.
Meer over Stavoren
Hindeloopen
Welkom in de stad van de Hindelooper klederdracht, beroemde schilderkunst en het Schaatsmuseum. Deze stad doet dingen graag op eigen wijze.
Meer over Hindeloopen
Workum
Workum heeft voor iedereen genoeg te bieden: van Jopie Huisman tot gezellige terrasjes, van gildebaren tot natuurwaarden. Geniet van de prachtige kunst van Jopie Huisman of maak kennis met de rijke historie.
Meer over Workum
Bolsward
Als je niet kunt kiezen tussen Franeker, Sneek en Makkum dan beland je in Bolsward. Een onontdekt pareltje ligt aan je voeten. Geniet van de monumentale gebouwen en gezellige terrasjes.
Meer over Bolsward
Harlingen
Harlingen is de enige stad van Friesland waar wind en water de wet uitmaakt. Liefhebbers van een nautisch verleden ontdekken hier prachtige pakhuizen, geweldige gevels en bijzondere binnenhavens.
Meer over Harlingen
Franeker
Het verleden van de stad Franeker zie je terug in het centrum, met zijn monumenten en de kleine historische parels. En in het huis van een simpele wolkammer vind je het oudste, nog werkende planetarium ter wereld.
Meer over Franeker
Dokkum
De meest noordelijke stad van Nederland heeft een rijke geschiedenis. Een nuchter maar hip stadje, waar je heerlijk kunt shoppen en loungen na een korte wandeling.
Meer over Dokkum
Bezoek Franeker
Sterren kijken
Een van de meest prominente bezienswaardigheden in Franeker is het Eise Eisinga Planetarium, het oudste nog werkende planetarium ter wereld. Hier kunnen bezoekers de bewegingen van de planeten in het zonnestelsel bewonderen, wat een unieke en educatieve ervaring biedt.
Binnenstad
De historische binnenstad van Franeker heeft tal van prachtige gebouwen, zoals het stadhuis, de Martinikerk en de Martenatuin. Slenter door de sfeervolle straatjes en ontdek de rijke geschiedenis van de stad.
Cultuur en natuur
Franeker organiseert ook verschillende evenementen en festivals gedurende het jaar, waaronder het bekende kaatsen, een traditionele Friese balsport. Bezoekers kunnen genieten van de opwinding en competitie tijdens deze unieke sportevenementen. Voor natuurliefhebbers biedt Franeker volop mogelijkheden om te wandelen en te fietsen in de omliggende Friese landschappen.
Plan je bezoek
De nabijgelegen Friese meren en de Waddenzee zijn perfecte plekken voor ontspanning en recreatie. Of je nu geïnteresseerd bent in geschiedenis, cultuur, sport of natuur, Franeker heeft voor elk wat wils.