De Snip
Workum
Dit is een (water) poldermolen type grondzieler met een gevlucht van 15.30 meter molen is op verzoek en als de molen draaid te bezichtigen molenaars zijn Frans Venema en Piet Meinderts
Take a look
Dit is een (water) poldermolen type grondzieler met een gevlucht van 15.30 meter molen is op verzoek en als de molen draaid te bezichtigen molenaars zijn Frans Venema en Piet Meinderts
-
Poldermolen De Hatsumermolen
Poldermolen De Hatsumermolen
De molen werd in 1878 door N.J. Osinga gebouwd als opvolger van een spinnenkopmolen. Hij bemaalde voorheen de 60 ha. grote polder ‘Sikma’ rondom de boerderij ‘Hommema State’. Op afspraak te bezichtigen.
DronrijpMolen of Gemaal
Molen of Gemaal
-
Zwarte Haan: visvriendelijk malen
Zwarte Haan: visvriendelijk malenZwarte Haan: visvriendelijk malen
(beluister hier het audioverhaal)
Je zag de typisch blauwe kleur waarschijnlijk al van verre: het dak van het zeegemaal dat hier sinds 1973 staat en genoemd is naar waterschapsvoorzitter Henk Miedema. Dit gemaal kan tot 700 kubieke meter per minuut water vanuit de vaart in zee lozen. Als je hier even blijft staan, kun je zomaar het gemaal horen aanslaan, want die schakelt automatisch in.
Een geweldige uitvinding dus, een gemaal, maar er zit ook een nadeel aan. Gemalen zijn namelijk net als dijken en sluizen een grote hindernis voor trekvissen, omdat zij voor hun overleving tussen zoet en zout water moeten kunnen migreren. In 2015 is dit gemaal visvriendelijk gemaakt, door de pompen aan te passen en een vispassage met een lokstroompomp te maken.
Jammer genoeg is het niet te zien, maar in het voor- en najaar is het hier een drukte van belang op vissengebied. Trekvissen als spiering, trekkend driedoornig stekelbaarsje en paling maken dan gebruik van het vismigratiesysteem in het gemaal.
Instinct drijft volwassen palingen hier in de herfst naar het einde van de Kouwe Faart toe, omdat ze naar de zoute Waddenzee willen. Een waaier beschermt ze als ze met het uitstromende water mee de zee in worden gepompt. Eenmaal in zee zit hun reis er nog lang niet op. Ze leggen maar liefst 5000 kilometer af naar hun geboortegrond, de Sargassozee bij Mexico, om te paaien.
De jonge palingen die daar worden geboren, glasaaltjes genoemd omdat ze doorzichtig zijn, drijven vervolgens op de golfstromen mee naar Europa. Zo komen ze in de lente onder andere hier achter de dijk terecht. En dan is het hun beurt om dit gemaal te trotseren, nu landinwaarts. Een lokstroom van zoet water helpt hen door een buis onder de dijk door, waar ze hier in de bak onder je voeten terecht komen. Maximaal twee uur later gaat hier onder water een schuif open. En zo begint de kringloop van het leven opnieuw.
Ingesproken door:
Theun Mosk werkt inmiddels 20 jaar als ontwerper in theater, zowel voor dans, opera, toneel, performance, mime en muziektheater. Daarnaast maakt hij installaties in de openbare ruimte en ontwerpt hij landschapswerken.In 2008 kwam Theun in aanraking met Joop Mulder toen hij samen met Robert Wilson en Boukje Schwiegman ‘Walking’ ontwierp tijdens Oerol. “Joop is voor mij een van de belangrijkste inspiratiebronnen. Een klein duwtje of idee kon uitmonden in een zee van gedachten en inspiratie. Hij was een diesel, met een enorme drive en noodzaak, dat maak je zelden mee. Mensen als Joop zijn nodig om de grenzen te verleggen en nieuw horizonnen te creeëren. Zij doen een leven en samenleven enorm verrijken.”
Dit verhaal is onderdeel van de route Gemalen Verhalen van Sense of Place
Je zag de typisch blauwe kleur waarschijnlijk al van verre: het dak van het zeegemaal dat hier sinds 1973 staat en genoemd is naar waterschapsvoorzitter Henk Miedema.
St. JacobiparochieBezienswaardigheid, Molen of Gemaal, Extra info
Bezienswaardigheid
-
Molen Welgelegen
Molen Welgelegen
In het centrum van Heerenveen staat een prachtige oude molen, genaamd Welgelegen, ook wel Tjepkema’s molen. Enkele jaren geleden is hij helemaal gerenoveerd.
HeerenveenMolen of Gemaal, Overige winkels
Molen of Gemaal
-
Poldermolen De Rentmeester
Poldermolen De Rentmeester
Deze in 1833 gebouwde monniksmolen is in 1981/1982 verplaatst uit de voormalige Noorderpolder bij Dronrijp en meteen opgebouwd en gerestaureerd op het erf van de in 1969 afgebrande poldermolen van de Zuidoosterpolder.
MenaamMolen of Gemaal
Molen of Gemaal
-
De Heining: klimaatverandering
De Heining: klimaatveranderingDe Heining: klimaatverandering
(beluister hier het audioverhaal)
O, zo vervelend als je net op de fiets zit: een stortbui. Een extreme plensbui van meer dan 60 mm per etmaal is bovendien best zorgelijk. De waterbeheerders liggen er wel eens wakker van. Hoe moeten de Friese gemalen zoveel water in korte tijd afvoeren? En hoe moet dat in de toekomst, nu zware buien door klimaatverandering steeds vaker voorkomen?
De Heining, dit gemaal dat opvallend genoeg ín de dijk is gebouwd, helpt daarbij. Dat gebeurt alleen als het waterpeil in de Friese boezem, dat is het aan elkaar verbonden stelsel van vaarten en meren, te hoog staat. Deze vijzels kunnen dan 250 kubieke meter water per minuut naar zee pompen.
Het is een mooie assistentie voor de gemalen aan het IJsselmeer, maar de capaciteit is ook weer niet overweldigend als je vergelijkt met die gemalen in Lemmer en Stavoren, en zelfs niet met de gemalen Zwarte Haan en Roptazijl, die de polders hier verderop aan de kust drooghouden.
De Heining is dan ook onderdeel van een groter plan. Het is een uiting van een nieuwe manier van denken over waterbeheersing, een interne 'klimaatverandering' zou je kunnen zeggen. Meer meebewegen mét de natuur en het water in plaats van tegen de natuur en het water strijden. Dat is best spannend, want we hebben duizend jaar dijken gebouwd om ons tegen het geweld van de zee te beschermen.
En hoe doe je dat dan, anders naar waterbeheersing kijken? Door ruimte te maken voor extra waterberging in het binnenland bijvoorbeeld, zoals je hier kunt zien aan de brede vaarten, die natuurvriendelijke oevers hebben gekregen. En doordat het zeewater vrij spel heeft in een kweldergebied hoogt deze vanzelf door slib op. Over een paar jaar ontstaat hier dan al een natuurlijke buffer tegen de stijgende zeespiegel, als een golfbreker voor de dijk.
Het gemaal is ook een verbinding tussen zoet en zout water. Dit is goed voor trekvissen die 24 uur per dag door het gemaal kunnen zwemmen, maar ook voor kwelderplanten en wadvogels in het unieke buitendijkse kwelderlandschap.
Ingesproken door:
Samen met de andere leden van kunstenaarscollectief Observatorium werkt Ruud Reutelingsperger al jaren aan kunst in de openbare ruimte. Hierbij richt het collectief zich op het veranderende landschap en hoe het de nieuwsgierigheid kan prikkelen naar de wereld om ons heen.Ruud en zijn collega’s kennen Joop Mulder al sinds jaar en dag. “Joop en wij delen dezelfde passie; het landschap en de verhalen van mensen. We maakten wilde plannen, spraken bijzondere mensen en vooral van het buitendijkse gebied werden we lyrisch; kwelders en dobben die wij nog niet kenden. Hoe mooi zou het zijn als de mensen weer zelf land kunnen gaan maken, als bewoners hun relatie met het buitendijkse zelf nieuw leven in kunnen blazen en in samenwerking met kunstenaars ook de taal van de verbeelding gaan spreken; riepen wij hardop tegen de wind in naar elkaar.” Deze dynamische samenwerking leidde tot een drietal concrete projectvoorstellen; Terp van de Takomst, De Kromme Horne en de Golf van Termunterzijl. “Samen met Joop predikten we de slogan; Eerst geloven, dan zien.”
Dit verhaal is onderdeel van de route Gemalen Verhalen van Sense of Place
O, zo vervelend als je net op de fiets zit: een stortbui. Een extreme plensbui van meer dan 60 mm per etmaal is bovendien best zorgelijk. De waterbeheerders liggen er wel eens wakker van.
MarrumMolen of Gemaal, Extra info
Molen of Gemaal
-
Poldermolen De Puollen
Poldermolen De Puollen
Het Moundersplak. Een verdraait mooi rustpunt. Bedien jezelf in de koffiekamer van de Molenaar en geniet van het landelijke uitzicht. Bezoek molen De Puollen (als deze draait) en naastgelegen vogelhut.
DronrijpMolen of Gemaal
Molen of Gemaal
-
Poldermolen de Kievit
Poldermolen de Kievit
De Kievit werd in 1802 gebouwd voor de bemaling van de 265 ha grote Berlikumerpolder, waarbij hij zowel kon inmalen als uitmalen. De molen staat op particulier terrein en is alleen te bezichtigen wanneer hij draait en op afspraak.
MenaamMolen of Gemaal
Molen of Gemaal
-
De Vrouwbuurtstermolen
De Vrouwbuurtstermolen
De laatste historische molen op Het Bildt, gelegen op een prachtige locatie aan de 11-steden vaarroute. Iedere zaterdagmiddag, bij voldoende wind, is de molen in bedrijf en te bezichtigen.
VrouwenparochieMolen of Gemaal, Streekproducten
Molen of Gemaal
-
Poldermolen Kingmatille
Poldermolen Kingmatille
De molen werd in 1870 gebouwd en in 1987 verplaatst naar de huidige locatie. De molen is op afspraak te bezichtigen.
DronrypMolen of Gemaal
Molen of Gemaal
-
Monnikenburenmolen / Nijhuizumermolen
Monnikenburenmolen / Nijhuizumermolen
Spinnekopmolen vlakbij Nijhuizum en wordt ingezet als poldermolen.
NijhuizumMolen of Gemaal
Molen of Gemaal
