Locations
5089 to 5112 of 5487 results
-
Schaopedobbe
Schaopedobbe
from your location
-
Psychiatrische zorg in oorlogsomstandigheden
Psychiatrische zorg in oorlogsomstandigheden
Het Psychiatrisch Ziekenhuis (de PZ) in Franeker was en is een begrip in Friesland. Tijdens de bezetting moest het, naast de achthonderd eigen patiënten, ook bewoners van twee andere instellingen onderdak bieden. De bezetters hadden hun gebouwen gevorderd. Ook andere oorlogsslachtoffers, waaronder evacués uit Limburg, werden opgevangen en verzorgd. En was de TBC-afdeling een ideale plek voor onderduikers.
In de laatste oorlogsmaanden voorzien de keukens van het ziekenhuis al die mensen, en ook nog een groot deel van de Franeker bevolking, van eten.
In 1930 is ten westen van de stad een gloednieuwe en moderne huisvesting verrezen, Groot Lankum genaamd. Het oude onderkomen in de binnenstad (het “Binnengesticht”) blijft daarnaast ook in gebruik. De behandeling van psychiatrische aandoeningen staat nog in de kinderschoenen, medicijnen zijn er nog niet. Patiënten liggen de hele dag in bed, niets te doen.
Het ziekenhuis heeft een TBC-afdeling, die vanwege het besmettingsgevaar geïsoleerd is van de rest van het gebouw. Dat maakt het een perfecte onderduikplaats, de bezetter staat niet te trappelen om daar te controleren . . .
Het is februari 1943 als de Duitsers het Psychiatrisch Ziekenhuis Vogelenzang in Bennebroek vorderen. 369 Patiënten en 100 medewerkers moeten weg en worden met treinen naar Franeker overgebracht. De Franeker patiënten uit het Binnengesticht verhuizen naar de grote zolderverdieping van het nieuwe Groot Lankum, om plaats te maken voor de gasten. De ruimte is veel te krap, maar er is geen keuze.
Als de geallieerde opmars het zuiden van Nederland bereikt, stagneert het front en is vooral de provincie Limburg een tijdlang strijdgebied. Bewoners moeten worden geëvacueerd. In januari 1945 arriveert een trein vol mensen uit Roermond en omgeving na een barre reis verzwakt en hongerig in Franeker. Voordat ze kunnen worden ondergebracht bij gastgezinnen in de omliggende dorpen, worden ze door de medewerkers van de PZ verzorgd en van eten voorzien. Zieken worden opgenomen in het toch al overvolle ziekenhuis.
Alsof het allemaal nog niet moeilijk genoeg is, komen er op 27 maart 1945 ook nog eens 528 patiënten met hun verplegers van het Psychiatrisch Ziekenhuis Dennenoord uit Zuidlaren bij. De panden daar moeten op last van de bezetters op stel en sprong worden ontruimd, want er moet een Duits noodhospitaal in worden gevestigd. De keukens van de PZ moeten alle zeilen bijzetten om de vele monden te voeden. Gelukkig is men eerder al begonnen met het verbouwen van grote hoeveelheden groenten op de terreinen en worden er veertig varkens gehouden voor de vleesbehoefte. Boeren uit de omgeving leveren aardappelen en rapen. Per dag gaat er 3600 kilo aan aardappelen doorheen.
In de allerlaatste dagen voor de bevrijding van Franeker, die uiteindelijk op 15 april plaatsvindt, komt er nog een Duitse order om de PZ te ontruimen, om plaats te maken voor gewonde Duitse soldaten. Maar zover komt het niet meer, de Canadese bevrijders zijn al in aantocht en de bezetters vertrekken halsoverkop.
Een televisiedocumentaire van Omrop Fryslân (deels Friestalig) over de PZ in oorlogstijd ziet u hier.
from your location
-
-
Aira Boats
Aira Boats
from your location
-
The Pelgrim House
The Pelgrim House
from your location
-
Zeehuisje Wachter
Zeehuisje Wachter
from your location
-
Groepsaccommodatie De Nachtegaal
Groepsaccommodatie De Nachtegaal
from your location
-
Veerpont De Snoekcbaers (De Burd)
Veerpont De Snoekcbaers (De Burd)
from your location
-
Pip's Delicious
Pip's Delicious
from your location
-
B&B Wetterwillefriesland
B&B Wetterwillefriesland
from your location
-
Beeld Horstlaan
Beeld Horstlaan
from your location
-
Bistro Âld Lemmer
Bistro Âld Lemmer
from your location
-
Buwepleats - De Pronkkamer
Buwepleats - De Pronkkamer
from your location
-
Hemelplatform Vlinderbalg
Hemelplatform Vlinderbalg
from your location
-
Nijsgjirrich
Nijsgjirrich
from your location
-
Ambush at Oldeholtpade
Ambush at Oldeholtpade
On 12 April, the bridge over the Tjonger in Mildam fell into the hands of the Royal Canadian Dragoons reconnaissance regiment. Because the occupier had blown up many other bridges, the Canadians attached great importance to preserving this bridge for the crossing of other Canadian units. That is why dozens of armoured cars, mobile artillery guns and numerous other vehicles were sent to Mildam that day to reinforce the bridgehead over the Tjonger.
In one of those armoured cars, a Staghound, was 24-year-old Trooper Wilfred Robert George Berry from Ontario. The young Canadian had volunteered for military service in Europe. And had already fought with the Royal Canadian Dragoons in Italy. At the end of February 1945, they were transferred to Northwest Europe.
For Berry, the war ended in Friesland. In Oldeholtpade, on the road to Wolvega, his vehicle drove into an ambush along with at least one other Staghound. In the vicinity of a broken-down German car, German soldiers had hidden with Panzerfausts. The Panzerfaust was a very powerful and easy-to-use anti-tank weapon. The first shot missed, but the second projectile hit the front Staghound, on the side where driver Wilfred Berry was sitting at the time.2 The Staghound went off the road and overturned. The three other crew members got injured, but were able to leave the vehicle and took cover behind the second Staghound. One of them stated:
"[…]Flames burst through the turret, where the officer and I were half in and half out of the hatches. Any skin surface not covered was burned and the flames badly singed our eyebrows, eyelashes, moustaches and hands, sending me and the officer both wounded to the field hospital."3
Immediately after the first Staghound was hit, the second Staghound opened fire on the Germans. Seriously injured, Wilfred Berry remained in the vehicle. After about fifteen minutes of shooting back and forth, the other Staghounds retreated towards Oldeberkoop. The exact reason for this remains unclear. Berry was already dying and was briefly cared for by the elderly Andriesje Dekker-Oosterhof in the vehicle when the shooting had stopped. The tragedy had unfolded right in front of her house. He died in the wreck shortly afterwards.
Berry's remains were eventually transferred to the farm on "De Bult" in Oldeberkoop and buried there. After the war he would be reburied at the Canadian war cemetery in Holten. The other crew members were eventually able to return to their units after receiving medical treatment. The commander only had burns on his face.
The event made a deep impression on the inhabitants of Oldeholtpade. In 1945, a monument to Berry was erected. And in 1965, a street was named in his honour.
from your location
-
-
Hotel Workum
Hotel Workum
Direct boekbaar
from your location
-
Filmhuis Stiens
Filmhuis Stiens
from your location
-
Veerpont IJlst Eegracht
Veerpont IJlst Eegracht
from your location
-
MFC it Joo
MFC it Joo
from your location
-
Lunchroom Adema
Lunchroom Adema
from your location
-
Bed & Breakfast ByPaula
Bed & Breakfast ByPaula
Direct boekbaar
from your location
-
Ameland - Ballumerbocht - Vogelkijkpunt
Ameland - Ballumerbocht - Vogelkijkpunt
from your location
-
Huitebuersterbûtenpolder
Huitebuersterbûtenpolder
from your location
-
Van Harenskerk Sint Annaparochie
Van Harenskerk Sint Annaparochie
from your location
