De Borgmolen
Grou
De Borgmolen werd in 1895 gebouwd ter bemaling van de voormalige polder De Nije Borgkrite. Vanaf 1954 was hij niet meer maalvaardig. Als gevolg van het dempen van de boezemsloot kwam...
Sjoch alfêst efkes
De Borgmolen werd in 1895 gebouwd ter bemaling van de voormalige polder De Nije Borgkrite. Vanaf 1954 was hij niet meer maalvaardig. Als gevolg van het dempen van de boezemsloot kwam de molen steeds schever te staan en kwam het voortbestaan ervan in gevaar.
In 2008 werd de molen in opdracht van de gemeente Boornsterhem, die de molen in eigendom heeft, gerestaureerd. Met die restauratie is de molen ongeveer een halve kilometer verplaatst. De molen is sindsdien weer maalvaardig.
-
Ir. D.F. Woudagemaal
Ir. D.F. Woudagemaal
UNESCO Werelderfgoed Woudagemaal, Magistrale beleving van stoom, architectuur en water. Het Woudagemaal in Lemmer is het grootste nog functionerende stoomgemaal ter wereld.
LemmerMolen of Gemaal, Monument, Museum, Rondleiding
Molen of Gemaal
-
Korenmolen 't Lam
Korenmolen 't Lam
Mole 't Lam is de oudste korenmolen van Friesland en staat in Woudsend, waar de molenaar en zijn vrouw koren en graan ambachtelijk malen tot meelproducten en diverse broodmixen.
WoudsendMolen of Gemaal, Bedrijf te bezoeken, Voeding/drank
Molen of Gemaal
-
Gemaal Echten
Gemaal Echten
Het Gemaal ligt aan de zuidoever van het Tjeukemeer, aan het wandel- en fietspad over de dijk, een unieke locatie aan het water met uitzicht over het hele Tjeukemeer.
EchtenBezienswaardigheid, Molen of Gemaal
Bezienswaardigheid
-
Molen Welgelegen
Molen Welgelegen
In het centrum van Heerenveen staat een prachtige oude molen, genaamd Welgelegen, ook wel Tjepkema’s molen. Enkele jaren geleden is hij helemaal gerenoveerd.
HeerenveenMolen of Gemaal, Overige winkels
Molen of Gemaal
-
Westhoek: verzilting
Westhoek: verziltingWesthoek: verzilting
(beluister hier het audioverhaal)
Al eeuwenlang plukken kustbewoners vruchten van deze bodem, die ooit zee was. En dat is letterlijk zo, de (poot)aardappelteelt van deze streek is bijvoorbeeld van wereldklasse. Toch is er ook een keerzijde. Het zoutgehalte in kustgebieden neemt namelijk zo ver toe dat problemen ontstaan in de landbouw.
Je kunt je wel voorstellen wat er gebeurt als een gewas teveel zout krijgt. In dit gebied hier rond Westhoek komt het zoute grondwater gelukkig niet zo hoog dat de wortels van de gewassen erin groeien. Maar in de zomer kunnen boeren hun droge akkers soms niet beregenen met water uit de sloten en vaarten omdat het zoutgehalte te hoog is.
Het Wetterskip zet deze pomp hier beneden bij het veerooster (en andere stuwen en opmalingen in heel Friesland) in tegen de verzilting, door de vaarten en kanalen door te spoelen met zoet water dat uit de Friese boezem komt.
De Friese boezem is de benaming voor de aan elkaar verbonden kanalen en meren in Friesland met een streefpeil van 0,52 meter onder Normaal Amsterdams Peil (NAP). Dat NAP is het nulpunt dat we in Nederland gebruiken om hoogtes met elkaar te vergelijken. Een onmisbaar instrument.
Het zoete water dat naar deze polder komt, die in de jaren zeventig van de vorige eeuw van de boezem is afgesloten, wordt bij de sluis van Wier 6 km verderop ingelaten. Het zoute water stroomt naar het gemaal in Zwarte Haan en vandaar naar zee. Probleem opgelost, voor even.
De toenemende zeespiegelstijging zorgt voor een hogere druk van het zoute zeewater op de kustgebieden. De bodem van het land klinkt in, en daalt ook door delfstoffenwinning, en het zoute grondwater zit dus dichterbij de oppervlakte. De zoete laag boven het zoute grondwater wordt ook nog eens dunner omdat de zomers tegenwoordig vaak erg droog zijn.
Het probleem speelt niet alleen hier, maar wereldwijd. Er wordt daarom steeds vaker gekeken naar zouttolerante gewassen voor de toekomst, gewassen die goed tegen zout kunnen dus. Want doorspoelen met zoet water werkt wel, maar het is ook een kostbare manier. Ook op andere manieren wordt daarom al meer zoet water vastgehouden, door bijvoorbeeld oevers te verbreden.
Ingesproken door:
Nienke Brokke beschrijft zichzelf als een kunstenaar die gaat waar het verhaal is. Haar werk uit zich van video-installaties tot land-art. Nienke organiseert buurtprojecten waarbij ze met de bewoners iedere beeldende discipline gebruik om hun verhalen samen te verbeelden. Van animatiefilms tot zandsculpturen.In 1997 studeerde zij af op de Rietveld theatervormgeving/Art-direction. Joop was daarbij de examinator. 17 jaar na dato nam hij contact op omdat haar examenwerk hem bijgebleven was. “Joop was bevlogen met veel ervaring en verstand van uiteenlopend theater en kunstdisciplines. Een man met twee blote voeten stevig op de grond.
Vanaf de eerste ontmoeting was het alsof hij familie van me was. Hartelijk, oude jongens krentenbrood zeg maar. We bespraken grootse plannen. Verfrissend voor mij om mee te gaan in zijn onstuitbare enthousiasme en projecten te bedenken.”
Dit verhaal is onderdeel van de route Gemalen Verhalen van Sense of Place
Al eeuwenlang plukken kustbewoners vruchten van deze bodem, die ooit zee was. En dat is letterlijk zo, de (poot)aardappelteelt van deze streek is bijvoorbeeld van wereldklasse.
WesthoekMolen of Gemaal, Extra info
Molen of Gemaal
-
Korenmolen 'De Volharding'
Korenmolen 'De Volharding'
Yme Kuiper kocht ooit in 1862 korenmolen 'De Volharding'. Verder was deze molen ooit een logeerplek van Domela.
HeerenveenMolen of Gemaal, Monument
Molen of Gemaal
-
Korenmolen De Kaai
Korenmolen De Kaai
Korenmolen De Kaai in Sloten maalt al sinds 1775 het koren tot meel en is de opvolger van een eerdere molen die op deze plaats stond.
Sloten FRMolen of Gemaal
Molen of Gemaal
-
Het Tripgemaal
Het Tripgemaal
Het Tripgemaal is ingericht door Thom Mercuur (1940-2016) stichter van Museum Belvedère. Het gemaal is opgedragen aan kunst, veenarbeiders en Domela.
GerslootBezienswaardigheid, Molen of Gemaal, Museum
Bezienswaardigheid
-
De Snip
De Snip
Dit is een (water) poldermolen type grondzieler met een gevlucht van 15.30 meter molen is op verzoek en als de molen draaid te bezichtigen molenaars zijn Frans Venema en Piet Meinderts
WorkumMolen of Gemaal
Molen of Gemaal
-
Molen Doris Mooltsje
Molen Doris Mooltsje
Het gerestaureerde Doris Mooltsje is een pronkstuk in het landschap. De molen is de oudste spinnenkopmolen in Friesland en vanwege de schitterende ligging van deze prachtige molen is het een erg geliefde locatie voor huwelijksreportages.
Oudega SWFMolen of Gemaal
Molen of Gemaal
