Het Cachot
Appelscha
Tot in de 16e eeuw was een gevangenis eigenlijk een huis van bewaring, waar misdadigers wachtten op het vonnis in de vorm van lijfstraffen, verbanning of doodstraf. In de periode die daarop volgde werd de straf van “vrijheidsberoving” ingesteld,...
Tot in de 16e eeuw was een gevangenis eigenlijk een huis van bewaring, waar misdadigers wachtten op het vonnis in de vorm van lijfstraffen, verbanning of doodstraf. In de periode die daarop volgde werd de straf van “vrijheidsberoving” ingesteld, onder meer met verplichte arbeid: bijvoorbeeld het rasphuis en het spinhuis. Gevangenen moesten hier hout raspen (mannen) of wol spinnen (vrouwen). Naar aanleiding van een Frans initiatief uit 1531 werd zo’n huis van bewaring ook veel gebruikt om – als een vorm van “liefdadigheid” – bedelaars en vagebonden tijdelijk gedwongen onderdak te verschaffen.
Op het platteland kende elke woonkern wel een verblijfskot of cachot (cel onder kerktoren, gemeentehuis of anderszins) alwaar de veldwachter of de koddebeier (soort veldwachter vanaf 1521; kodde= knuppel en beieren=zwaaien) het gespuis in de vorm van vooral dronken lieden, zwervers, stropers, landlopers en zich misdragende mensen tijdelijk in liefdadigheid konden veiligstellen, ofwel ze werden “in het cachot gegooid”. Veiligstellen, ook tegen het eigenrechtelijk optreden van de burgers en boeren jegens deze veelal ontheemden.
Rond 1900 werd er van rijkswege een onderzoek gelast naar de inrichting van deze zogenaamde bewaarplaatsen. De conclusie van het onderzoek was, dat deze “huisjes van bewaring” niet meer aan de nieuwe voorschriften voldeden.
Ambtelijke molens maalden toen zeer langzaam, want pas in 1921 werd voor Appelscha een bouwopdracht voor een cachot verstrekt aan Gebr. v.d. Zee te Oosterwolde. Het behelsde het bouwen van twee cellen, één voor een mannelijke en één voor een vrouwelijke gevangene. De toenmalige veldwachter vond de plaats achter het reeds bestaande brandspuithokje de meest geschikte locatie.
Thans is het gebouwtje in het bezit van de Historische Vereniging Appelscha e.o. Door middel van subsidies hebben zij het kunnen laten restaureren. Voor zover bekend is dit het enige exemplaar van een “bewaarplaats” dat in Friesland bewaard is gebleven. Tijdens de zomermaanden is het interieur te bezichtigen door de glazen deuren.
- Afstand tot jouw locatie:
Routes in de buurt
-
Historische wandel-/fietsroute RAAF-dorpen
Historische wandel-/fietsroute RAAF-dorpen(65.0 km)Appelscha -
Westervelde - Appelscha | Stellingenpad: etappe 12
Westervelde - Appelscha | Stellingenpad: etappe 12(25.2 km)Westervelde -
Fietsroute uitkijktorens Zuidoost Friesland
Fietsroute uitkijktorens Zuidoost Friesland(100.0 km)Ravenswoud -
Roadtrip Wereldreis door Het Andere Friesland
Roadtrip Wereldreis door Het Andere Friesland(68.0 km)Elsloo
Lokaasjes
Besjoch alle lokaasjes-
Elfstedentocht beeld Aukje in Harlingen
Elfstedentocht beeld Aukje in HarlingenDe Elfstedenschaatster Aukje in Harlingen van Evert van Hemert. Aukje maakt deel uit van een serie van elf beelden die door de kunstenaar aan de elf steden geschonken zijn, als eerbetoon aan de vrouwelijke deelneemsters aan de tocht der tochten.
Harlingen -
Menno Simons Monument
Menno Simons MonumentEven buiten Witmarsum, aan Het Fliet, staat het Menno Simons-monument. Menno Simons werd in 1496 geboren in Witmarsum en werd nadat hij tot priester werd gewijd aangesteld in Pingjum en Witmarsum.
Witmarsum -
11fountains IJlst
11fountains IJlstVolgens Shinji Ohmaki vormt cultuur zich, net als de natuur, laag op laag. Nieuwe generaties bouwen steeds weer voort op een grote onderlaag die niet verdwijnt.
IJlst -
It Lytse Slot
It Lytse SlotBaron Hector Livius van Heemstra liet voor zijn moeder een klein slot bouwen, naast zijn eigen landgoed Fogelsanghstate.
Veenklooster -
Pancratiuskerk Wolsum
Pancratiuskerk WolsumBovenop de terp in het hart van het middeleeuwse dorpje Wolsum ligt de Pancratiuskerk, omgeven door een kerkhof. Het is een zaalkerk met driezijdige koorsluiting en een houten geveltoren met ingesnoerde spits.
Wolsum -
Bolwerk Theehuisjes
Bolwerk TheehuisjesVier nog aanwezige theehuisjes die zijn gesitueerd op de Bolwerken in Franeker. Ze dateren uit de achttiende eeuw en hoorden bij de patriciërswoningen aan de Eise Eisingastraat. in de zomermaanden is de Bangatheekoepel regelmatig ’s middags geopend.
Franeker -
Jacobuskerk Delfstrahuizen
Jacobuskerk DelfstrahuizenDe Jacobuskerk in 1908 gebouwd naar het ontwerp van architect J. Schreur. De kerk is later aan de achterzijde nog uitgebreid. De kerk is ontworpen naar neorenaissance-inzicht en is voorzien van een geveltoren met een ingesnoerde spits.
Delfstrahuizen -
Stadhuis Sneek
Stadhuis SneekHet Stadhuis van Sneek is omstreeks 1478 gebouwd. Het gebouw is toen opgetrokken op de grondvesten van twee Stinsen: een middeleeuwse, verdedigbare, bewoonbare toren. Daarna is het Stadhuis heel vaak uitgebreid en verbouwd.
Sneek -
Kaatsveld het Sjûkelân
Kaatsveld het SjûkelânKaatsveld midden in het centrum van Franeker. Hier wordt de belangrijkste kaats partij van het jaar gekaatst, de PC. Bij de entree staan 2 grote torens als monument.
Franeker