Sluizenfietsroute Weststellingwerf

De Sluizenroute Weststellingwerf telt in totaal zes sluizen. 

• Driewegsluis ook wel de Jonkersluis
• De Scheenesluis onder Oldetrijne
• Sluisje Brandemeer
• Grachtsluis Munnekeburen
• Sluis Schoterzijl
• Kuindersluis

1. De Driewegsluis ook wel de Jonkersluis 

De Driewegsluis ligt op de driesprong van de Helomavaart en de Boven- en Onder-Linde. De schutsluis is van het type driewegsluizen, waarvan er drie in Nederland bekend zijn, en dateert van 1928. Eind 1972 is men begonnen met de bouw van een nieuwe sluis, genaamd Linthorst-Homansluis. Daarmee kwam een einde aan het gebruik van de Driewegsluis en deze raakte daarmee in slechte staat. In 1995 werd deze unieke sluis gerestaureerd. 

2. De Scheenesluis onder Oldetrijne 

Deze schutsluis met draaibrug werd aangelegd in 1914 ter vervanging van een sluis met een houten kolk uit 1850. De aanleg van deze oudste sluis ter plaatse hield verband met de oprichting van de Groote Veenpolder in Weststellingwerf in 1847. De sluis vormt de verbinding tussen de Scheene en de Jonkers- of Helomavaart. 

3. Sluisje Brandemeer

Om turf per schip buiten de polders te kunnen afvoeren werden dergelijke eenvoudige sluisjes in de polderdijk gebouwd. Sluisjes die eigenlijk niet meer waren dan een, met twee deurpartijen, afgesloten stukje vaart. In 1997 is het danig in verval verkerende sluisje in opdracht van het Staatsbosbeheer gerenoveerd. 

4. Grachtsluis Munnekeburen 

De eerste houten schutsluis werd gebouwd in 1850 met sluiswachterwoning.  Deze sluis werd gelegd in de gracht die de verbinding met de Helomavaart kreeg. In 1921 is er op dezelfde fundering een nieuwe sluis gebouwd. In 1930 werd begonnen met het versterken van de sluis vanwege het feit dat het grachtpeil werd verlaagd. De sluis heeft dienst gedaan tot eind 1959. 

5. Sluis Schoterzijl 

Schoterzijl is gelegen op de grens van de provincies Friesland en Overijssel. De naam komt al voor in het begin van de 15de eeuw.  Tot 1580 was het een belangrijke sluis in De Tsjonger of De Kuunder. Vanaf 1580 nam de bij Slijkenburg gebouwde schutsluis, het Slijkenburgerzijl, de functie van de Schoterzijl over. In 1702 vond weer een verplaatsing naar Schoterzijl plaats, waarbij gebruik werd gemaakt van de materialen van de oude Slijkenburger schans en werd daar de Nieuwe Schoterzijl als schutsluis gebouwd. In 1902 werd de sluis vernieuwd en kwam na de inpoldering van de Noordoostpolder op non actief te staan. De sluis te Slijkenburg doet alleen nog dienst als waterkering. 

6. Kuindersluis 

Als gevolg van de overstromingsramp van 1825 kwam ter bescherming van het achterland in de monding van De Lende een zogenaamde waaiersluis tot stand. In 1843 werd deze vervangen door een schutsluis en werd met het graven van het Nieuwe Kanaal via Tussenlende een verbinding tussen De Lende en De Tsjonger tot stand gebracht. De eigenlijke functie van de sluis kwam te vervallen na de inpoldering van de Noordoostpolder. In de zomer van 1988 werd de sluis ontgraven en werd begonnen met de restauratie met als resultaat het openen van de vaarroute in 1990. 

Voor meer achtergrondinformatie zie: www.soveenpolder.nl