Cornwerdermolen
Cornwerd
Deze molen werd in 1907 gebouwd door firma J.H. Westra uit Franeker voor de bemaling van de polder 318 ha groot, voor het waterschap ?Cornwerd? in het zelfde jaar opgericht door de heren T.H. Rinia, R. Zwaagstra en T.P. Postma. Een tweede molen aan...
Deze molen werd in 1907 gebouwd door firma J.H. Westra uit Franeker voor de bemaling van de polder 318 ha groot, voor het waterschap ?Cornwerd? in het zelfde jaar opgericht door de heren T.H. Rinia, R. Zwaagstra en T.P. Postma. Een tweede molen aan de melkvaart nabij Wons werd in 1925 afgebroken. Tot 1972 draaide de molen op windkracht maar na een zware stormschade werd een elektromotor in de molen geïnstalleerd om de vijzel aan te drijven. Later werd een kleine volautomatisch gemaal naast de molen geplaatst, en in 1999 werd de molen volledig gerestaureerd en kreeg zij haar oorspronkelijke functie terug, weliswaar op part-time basis bemand door vrijwillig molenaars. Van het type ?monnik? de molen heeft een gevlucht van 20 meter en voorzien van zelfzwichting. Zelfzwichting kan dicht getrokken worden om meer wind te vangen. Dit systeem, in de 19e eeuw in Engeland ontwikkeld en kwam via Duitsland ons land binnen waar het veel toegepast werd in de 3 noordelijke provincies. De bediening van de kleppen is achter de molen, bij de staartbalk. Hier bij de staartbalk bevind zich ook de vangketting om de vang (rem) te bedienen, alsmede de kruilier waarmee de kap met de wieken op de wind gedraaid kan worden, gebruik makend van vaste palen (kruipalen) welke rond de molen op het molen-erf staan. Met windkracht 5 bft (beaufort) of meer, kan er 2000m3/h verplaatst worden.
- Afstand tot jouw locatie:
Routes in de buurt
-
Museum fietsroute Bolsward-Wommels-Afsluitdijk
Museum fietsroute Bolsward-Wommels-Afsluitdijk(57.4 km)Bolsward -
Van strand naar stad: Makkum - Bolsward | Fietsrondje
Van strand naar stad: Makkum - Bolsward | Fietsrondje(47.7 km)Makkum -
Makkum-Witmarsum | Klooster Claercamppad: etappe 10
Makkum-Witmarsum | Klooster Claercamppad: etappe 10(17.1 km)Makkum
Lokaasjes
Besjoch alle lokaasjes-
De Koffiemolen
De KoffiemolenEen van de besten plekken voor koffie en taart op Terschelling.
Formerum -
De Borgmolen
De BorgmolenDe Borgmolen werd in 1895 gebouwd ter bemaling van de voormalige polder De Nije Borgkrite. Vanaf 1954 was hij niet meer maalvaardig. Als gevolg van he...
Grou -
Poldermolen de Kievit
Poldermolen de KievitDe Kievit werd in 1802 gebouwd voor de bemaling van de 265 ha grote Berlikumerpolder, waarbij hij zowel kon inmalen als uitmalen. De molen staat op particulier terrein en is alleen te bezichtigen wanneer hij draait en op afspraak.
Menaam -
De Snip
De SnipDit is een (water) poldermolen type grondzieler met een gevlucht van 15.30 meter molen is op verzoek en als de molen draaid te bezichtigen molenaars zijn Frans Venema en Piet Meinderts
Workum -
Windmotor Weidum
Windmotor WeidumDe Amerikaanse windmotor uit het begin van de 20ste eeuw is van algemeen cultuurhistorisch en industrieel-archeologisch belang. Gemeten naar de diameter van het windrad is dit de grootste windmotor van Nederland.
Weidum -
De Heining: klimaatverandering
Je kunt de inhoud niet bekijken omdat je nog geen cookies hebt geaccepteerd. Klik op de knop hieronder om de cookies alsnog te accepteren.
Cookies handmatig instellen
De Heining: klimaatverandering
(beluister hier het audioverhaal)
O, zo vervelend als je net op de fiets zit: een stortbui. Een extreme plensbui van meer dan 60 mm per etmaal is bovendien best zorgelijk. De waterbeheerders liggen er wel eens wakker van. Hoe moeten de Friese gemalen zoveel water in korte tijd afvoeren? En hoe moet dat in de toekomst, nu zware buien door klimaatverandering steeds vaker voorkomen?
De Heining, dit gemaal dat opvallend genoeg ín de dijk is gebouwd, helpt daarbij. Dat gebeurt alleen als het waterpeil in de Friese boezem, dat is het aan elkaar verbonden stelsel van vaarten en meren, te hoog staat. Deze vijzels kunnen dan 250 kubieke meter water per minuut naar zee pompen.
Het is een mooie assistentie voor de gemalen aan het IJsselmeer, maar de capaciteit is ook weer niet overweldigend als je vergelijkt met die gemalen in Lemmer en Stavoren, en zelfs niet met de gemalen Zwarte Haan en Roptazijl, die de polders hier verderop aan de kust drooghouden.
De Heining is dan ook onderdeel van een groter plan. Het is een uiting van een nieuwe manier van denken over waterbeheersing, een interne 'klimaatverandering' zou je kunnen zeggen. Meer meebewegen mét de natuur en het water in plaats van tegen de natuur en het water strijden. Dat is best spannend, want we hebben duizend jaar dijken gebouwd om ons tegen het geweld van de zee te beschermen.
En hoe doe je dat dan, anders naar waterbeheersing kijken? Door ruimte te maken voor extra waterberging in het binnenland bijvoorbeeld, zoals je hier kunt zien aan de brede vaarten, die natuurvriendelijke oevers hebben gekregen. En doordat het zeewater vrij spel heeft in een kweldergebied hoogt deze vanzelf door slib op. Over een paar jaar ontstaat hier dan al een natuurlijke buffer tegen de stijgende zeespiegel, als een golfbreker voor de dijk.
Het gemaal is ook een verbinding tussen zoet en zout water. Dit is goed voor trekvissen die 24 uur per dag door het gemaal kunnen zwemmen, maar ook voor kwelderplanten en wadvogels in het unieke buitendijkse kwelderlandschap.
Ingesproken door:
Samen met de andere leden van kunstenaarscollectief Observatorium werkt Ruud Reutelingsperger al jaren aan kunst in de openbare ruimte. Hierbij richt het collectief zich op het veranderende landschap en hoe het de nieuwsgierigheid kan prikkelen naar de wereld om ons heen.Ruud en zijn collega’s kennen Joop Mulder al sinds jaar en dag. “Joop en wij delen dezelfde passie; het landschap en de verhalen van mensen. We maakten wilde plannen, spraken bijzondere mensen en vooral van het buitendijkse gebied werden we lyrisch; kwelders en dobben die wij nog niet kenden. Hoe mooi zou het zijn als de mensen weer zelf land kunnen gaan maken, als bewoners hun relatie met het buitendijkse zelf nieuw leven in kunnen blazen en in samenwerking met kunstenaars ook de taal van de verbeelding gaan spreken; riepen wij hardop tegen de wind in naar elkaar.” Deze dynamische samenwerking leidde tot een drietal concrete projectvoorstellen; Terp van de Takomst, De Kromme Horne en de Golf van Termunterzijl. “Samen met Joop predikten we de slogan; Eerst geloven, dan zien.”
Dit verhaal is onderdeel van de route Gemalen Verhalen van Sense of Place
O, zo vervelend als je net op de fiets zit: een stortbui. Een extreme plensbui van meer dan 60 mm per etmaal is bovendien best zorgelijk. De waterbeheerders liggen er wel eens wakker van.
Marrum -
Monnikenburenmolen / Nijhuizumermolen
Monnikenburenmolen / NijhuizumermolenSpinnekopmolen vlakbij Nijhuizum en wordt ingezet als poldermolen.
Nijhuizum -
De Nôtmûne Koartwâld
De Nôtmûne KoartwâldDeze molen is gebouwd in 1864 en heeft met een zware storm in 1946 zijn wiekenkruis verloren. In 1990 nam de plaatselijke molenstichting het initiatief om de molen weer maalvaardig te maken en in 1995 werd deze molen weer in gebruik genomen.
Surhuisterveen -
Molen Tjasker Bolsward
Molen Tjasker BolswardDe Tjasker Bolsward is een Friese paaltjasker. Het was een poldermolen.
Bolsward -
Ir. D.F. Woudagemaal
Ir. D.F. WoudagemaalUNESCO Werelderfgoed Woudagemaal, Magistrale beleving van stoom, architectuur en water. Het Woudagemaal in Lemmer is het grootste nog functionerende stoomgemaal ter wereld.
Lemmer