Cornwerdermolen
Cornwerd
Deze molen werd in 1907 gebouwd door firma J.H. Westra uit Franeker voor de bemaling van de polder 318 ha groot, voor het waterschap ?Cornwerd? in het zelfde jaar opgericht door de heren T.H. Rinia, R. Zwaagstra en T.P. Postma. Een tweede molen aan...
Deze molen werd in 1907 gebouwd door firma J.H. Westra uit Franeker voor de bemaling van de polder 318 ha groot, voor het waterschap ?Cornwerd? in het zelfde jaar opgericht door de heren T.H. Rinia, R. Zwaagstra en T.P. Postma. Een tweede molen aan de melkvaart nabij Wons werd in 1925 afgebroken. Tot 1972 draaide de molen op windkracht maar na een zware stormschade werd een elektromotor in de molen geïnstalleerd om de vijzel aan te drijven. Later werd een kleine volautomatisch gemaal naast de molen geplaatst, en in 1999 werd de molen volledig gerestaureerd en kreeg zij haar oorspronkelijke functie terug, weliswaar op part-time basis bemand door vrijwillig molenaars. Van het type ?monnik? de molen heeft een gevlucht van 20 meter en voorzien van zelfzwichting. Zelfzwichting kan dicht getrokken worden om meer wind te vangen. Dit systeem, in de 19e eeuw in Engeland ontwikkeld en kwam via Duitsland ons land binnen waar het veel toegepast werd in de 3 noordelijke provincies. De bediening van de kleppen is achter de molen, bij de staartbalk. Hier bij de staartbalk bevind zich ook de vangketting om de vang (rem) te bedienen, alsmede de kruilier waarmee de kap met de wieken op de wind gedraaid kan worden, gebruik makend van vaste palen (kruipalen) welke rond de molen op het molen-erf staan. Met windkracht 5 bft (beaufort) of meer, kan er 2000m3/h verplaatst worden. Met vriendelijke groet, John Hutchinson & Martin de Jong
- Afstand tot jouw locatie:
Routes in de buurt
-
Van strand naar stad: Makkum - Bolsward | Fietsrondje
Van strand naar stad: Makkum - Bolsward | Fietsrondje(47.7 km)Makkum -
Museum fietsroute Bolsward-Wommels-Afsluitdijk
Museum fietsroute Bolsward-Wommels-Afsluitdijk(57.4 km)Bolsward -
Makkum-Witmarsum | Klooster Claercamppad: etappe 10
Makkum-Witmarsum | Klooster Claercamppad: etappe 10(17.1 km)Makkum
Vergelijkbare plaatsen
Bekijk alles-
Ir. D.F. Woudagemaal
Ir. D.F. WoudagemaalUNESCO Werelderfgoed Woudagemaal, Magistrale beleving van stoom, architectuur en water. Het Woudagemaal in Lemmer is het grootste nog functionerende stoomgemaal ter wereld.
Lemmer -
Poldermolen De Hatsumermolen
Poldermolen De HatsumermolenDe molen werd in 1878 door N.J. Osinga gebouwd als opvolger van een spinnenkopmolen. Hij bemaalde voorheen de 60 ha. grote polder ‘Sikma’ rondom de boerderij ‘Hommema State’. Op afspraak te bezichtigen.
Dronrijp -
Korenmolen 'De Volharding'
Korenmolen 'De Volharding'Yme Kuiper kocht ooit in 1862 korenmolen 'De Volharding'. Verder was deze molen ooit een logeerplek van Domela.
Heerenveen -
Monnikenburenmolen / Nijhuizumermolen
Monnikenburenmolen / NijhuizumermolenSpinnekopmolen vlakbij Nijhuizum en wordt ingezet als poldermolen.
Nijhuizum -
Houtzaagmolen De Jager
Houtzaagmolen De JagerHoutzaagmolen De Jager is de ruim 300 jaar oude houtzaagmolen in Woudsend die nog steeds in bedrijf is. Alle zaterdagen is de molen te bezoeken (9:00 tot 17:00 uur).
Woudsend -
Gemaal Roptazijl
Gemaal RoptazijlTjerk Hiddes vertelt het bijzondere verhaal achter het Roptasyl. Nu zie je er niet veel van terug, maar in de 17e eeuw was het syl het toneel van ruzies tussen Harlingen en Franeker.
Wijnaldum -
Firdgum: terpen en zoden
Je kunt de inhoud niet bekijken omdat je nog geen cookies hebt geaccepteerd. Klik op de knop hieronder om de cookies alsnog te accepteren.
Cookies handmatig instellen
Firdgum: terpen en zoden
(beluister hier het audioverhaal)
Stel je het jaar 700 voor. De dijk die je in de verte ziet, bestaat nog niet. Twee keer per etmaal stroomt de zee via geulen en prielen het land in. En tijdens de herfst en winter komt het water soms gevaarlijk dichtbij. Een ramp? Dat valt meestal mee, want de mensen wonen op heuveltjes die ze in de loop van de eeuwen hebben gemaakt: terpen. Het is de oudste manier om droge voeten te houden.
Dit dorp Firdgum bestond ook uit een aantal terpen, die op de hoger gelegen kwelderwallen waren aangelegd. Bij de kerktoren kun je goed zien dat er later afgravingen zijn geweest: de vruchtbare terpaarde werd in de negentiende eeuw duur verkocht.
De mensen die hier woonden leefden mét de zee. Die zee was wel een voortdurende bedreiging, maar het eindeloze komen en gaan van zout water bood ook kansen. Zo zorgde de zee voor vruchtbare landbouwgrond en een natuurlijk ophoging van het landschap rondom de terp, doordat er steeds laagjes slib achtergebleven als het water zich terugtrok.
Zulke laagjes slib kun je ook duidelijk zien in het door archeologen en vrijwilligers gereconstrueerde zodenhuis van terpbewoners, waarvoor zoden uit buitendijks land zijn gestoken. De zoden die terpbewoners voor hun gebouwen gebruikten waren sterk en compact, en bovendien voorhanden in de boomloze kuststreek. En, niet onbelangrijk: de zodenhuizen deden vermoedelijk in comfort niet onder voor houten huizen.
Dijken, in de verte te zien, zorgden er vanaf de elfde eeuw dat de zee definitief wegbleef. Lekker veilig. Maar de druk van de zee op het land neemt toe door de hoge dijken, en het land hoogt zich niet meer vanzelf op. Een dijkdoorbraak zal daarbij gigantische impact hebben. Misschien kunnen nog wat van onze voorouders leren, zeker met het oog op duurzaamheid en klimaatverandering.
Ingesproken door:
Jan Ketelaar werkt in woord en beeld. Zo schrijft hij teksten en gedichten, maar maakt ook sculpturen in zijn loods in Drachten. Ter gelegenheid van de 400-jarige betrekkingen tussen New York en Nederland organiseerde Joop in 2009 het New Island festival. Jan benaderde hem omdat hij vond dat zijn beeld "De staat van Nederland" daarheen moest. “Toen zei hij "goed plan, dat gaan we regelen" en sindsdien is er een samenwerking ontstaan. We waren vrienden zonder dat uit te spreken. Zonder Joop hadden de beelden niet in Holwerd gestaan.
Joop was een stille kracht en stimulator, hij hield worsten voor waar ik hard achteraan rende.”
Dit verhaal is onderdeel van de route Gemalen Verhalen van Sense of Place
Stel je het jaar 700 voor. De dijk die je in de verte ziet, bestaat nog niet. Twee keer per etmaal stroomt de zee via geulen en prielen het land in. En tijdens de herfst en winter komt het water soms gevaarlijk dichtbij. Een ramp?
Firdgum -
Molen Welgelegen
Molen WelgelegenIn het centrum van Heerenveen staat een prachtige oude molen, genaamd Welgelegen, ook wel Tjepkema’s molen. Enkele jaren geleden is hij helemaal gerenoveerd.
Heerenveen -
Boonweg: gras en schapen
Je kunt de inhoud niet bekijken omdat je nog geen cookies hebt geaccepteerd. Klik op de knop hieronder om de cookies alsnog te accepteren.
Cookies handmatig instellen
Boonweg: gras en schapen
(beluister hier het audioverhaal)
Het is bijna niet voor te stellen dat de zee deze dijk kan verslaan. Toch was er in de laatste veertig jaar een keer of acht serieuze dijkbewaking nodig. Rinus en Sander Dorst van Zeedefensie zijn dan ook altijd voorbereid. Hier in de werkplaats hangen de zaklampen aan de muur, de portofoons staan aan de lader en ligt het draaiboek op tafel. Voor het geval dát.
Vader en zoon Dorst liggen er niet wakker van, ze weten namelijk precies hoe de dijk erbij ligt. Elke week inspecteren ze de 25 kilometer dijk tussen Harlingen en Nieuwebildtzijl. En elke dag zijn ze hier sowieso te vinden, voor onderhoud en beheer. Zo gooien ze bijvoorbeeld kuilen dicht die door honden zijn gegraven en vangen ze ongeveer 150 mollen per jaar in hun klemmen.
Is dat nou echt nodig? Ja, want gangen, gaten en kuilen kunnen de dijk behoorlijk verzwakken. Ook is de grasmat superbelangrijk om de bovenlaag sterk te houden, hiervoor wordt een mengsel van zes soorten diepwortelend gras gebruikt. Als 80% van een vierkante meter grasmat ook daadwerkelijk uit grassprietjes bestaat, zijn de mannen dik tevreden.
Het gras wordt onderhouden door de schapen die je tussen april en oktober op de dijk ziet grazen. Met hun 'gouden voetjes' trappen ze de grond precies genoeg in en zorgen ze zo voor de ideale stevigheid. Vroeger graasden er ook wel koeien, maar hun hoeven deden meer kwaad dan goed.
De droogte van de laatste zomers baart wel eens zorgen. Schapen hebben soms nauwelijks genoeg te eten en enkele dijkvakken moesten opnieuw ingezaaid worden. Ook zette het waterschap voor het eerst een egger in, een machine die onkruid uit het gras haalt.
Andere soorten grassen en kruiden op de dijk zouden trouwens best een idee zijn, maar of dat veilig is? De proefvakken die je onderweg zag, laten vooralsnog zien dat de combinatie van schapen en gras het beste is voor de stevigheid van de dijk.
Aan de 'achterkant' van de dijk vind je geen gras maar asfalt, met daaronder steen en zand. In de jaren negentig bleek het asfalt zo zwak dat uit voorzorg breuksteen en grond bij de werkplaats is neergelegd. Je weet immers maar nooit. Intussen wordt er ook een proef gedaan met innovatieve asfaltbekleding.
Ingesproken door:
De van oorsprong Friese Esther Kokmeijer is kunstenares, ontdekker, designer and fotograaf. Ze woont tegenwoordig in Rotterdam, maar werkt overal ter wereld.
Esther werkt met Joop Mulder aan een serie projecten waarmee ze met korenbloemen verhalen over water zichtbaar wil maken. Een zee van bloemen, een terp omringd door water, een dijkdoorbraak en Holwerd aan zee, zichtbaar gemaakt met miljoenen bloeiende Korenbloemen. “Inspirerend hoe Joop zo begaan was met het prachtig Waddengebied. Hoe hij verhalen over dit bijzondere landschap tot leven wist te brengen en zich inzette om intieme ontmoetingen te creëren met dit landschap.”
Dit verhaal is onderdeel van de route Gemalen Verhalen van Sense of PlaceHet is bijna niet voor te stellen dat de zee deze dijk kan verslaan. Toch was er in de laatste veertig jaar een keer of acht serieuze dijkbewaking nodig.
Sint Jacobiparochie -
Galerie Het Gemaal
Galerie Het GemaalGalerie Het Gemaal biedt verrassende exposities: schilderijen, beelden, installaties enz. - binnen en ook buiten.
Echten