Locations
1681 to 1704 of 5287 results
-
Psychiatrische zorg in oorlogsomstandigheden
Psychiatrische zorg in oorlogsomstandigheden
Het Psychiatrisch Ziekenhuis (de PZ) in Franeker was en is een begrip in Friesland. Tijdens de bezetting moest het, naast de achthonderd eigen patiënten, ook bewoners van twee andere instellingen onderdak bieden. De bezetters hadden hun gebouwen gevorderd. Ook andere oorlogsslachtoffers, waaronder evacués uit Limburg, werden opgevangen en verzorgd. En was de TBC-afdeling een ideale plek voor onderduikers.
In de laatste oorlogsmaanden voorzien de keukens van het ziekenhuis al die mensen, en ook nog een groot deel van de Franeker bevolking, van eten.
In 1930 is ten westen van de stad een gloednieuwe en moderne huisvesting verrezen, Groot Lankum genaamd. Het oude onderkomen in de binnenstad (het “Binnengesticht”) blijft daarnaast ook in gebruik. De behandeling van psychiatrische aandoeningen staat nog in de kinderschoenen, medicijnen zijn er nog niet. Patiënten liggen de hele dag in bed, niets te doen.
Het ziekenhuis heeft een TBC-afdeling, die vanwege het besmettingsgevaar geïsoleerd is van de rest van het gebouw. Dat maakt het een perfecte onderduikplaats, de bezetter staat niet te trappelen om daar te controleren . . .
Het is februari 1943 als de Duitsers het Psychiatrisch Ziekenhuis Vogelenzang in Bennebroek vorderen. 369 Patiënten en 100 medewerkers moeten weg en worden met treinen naar Franeker overgebracht. De Franeker patiënten uit het Binnengesticht verhuizen naar de grote zolderverdieping van het nieuwe Groot Lankum, om plaats te maken voor de gasten. De ruimte is veel te krap, maar er is geen keuze.
Als de geallieerde opmars het zuiden van Nederland bereikt, stagneert het front en is vooral de provincie Limburg een tijdlang strijdgebied. Bewoners moeten worden geëvacueerd. In januari 1945 arriveert een trein vol mensen uit Roermond en omgeving na een barre reis verzwakt en hongerig in Franeker. Voordat ze kunnen worden ondergebracht bij gastgezinnen in de omliggende dorpen, worden ze door de medewerkers van de PZ verzorgd en van eten voorzien. Zieken worden opgenomen in het toch al overvolle ziekenhuis.
Alsof het allemaal nog niet moeilijk genoeg is, komen er op 27 maart 1945 ook nog eens 528 patiënten met hun verplegers van het Psychiatrisch Ziekenhuis Dennenoord uit Zuidlaren bij. De panden daar moeten op last van de bezetters op stel en sprong worden ontruimd, want er moet een Duits noodhospitaal in worden gevestigd. De keukens van de PZ moeten alle zeilen bijzetten om de vele monden te voeden. Gelukkig is men eerder al begonnen met het verbouwen van grote hoeveelheden groenten op de terreinen en worden er veertig varkens gehouden voor de vleesbehoefte. Boeren uit de omgeving leveren aardappelen en rapen. Per dag gaat er 3600 kilo aan aardappelen doorheen.
In de allerlaatste dagen voor de bevrijding van Franeker, die uiteindelijk op 15 april plaatsvindt, komt er nog een Duitse order om de PZ te ontruimen, om plaats te maken voor gewonde Duitse soldaten. Maar zover komt het niet meer, de Canadese bevrijders zijn al in aantocht en de bezetters vertrekken halsoverkop.
Een televisiedocumentaire van Omrop Fryslân (deels Friestalig) over de PZ in oorlogstijd ziet u hier.
from your location
-
-
Restaurant Zuiver
Restaurant Zuiver
from your location
-
Van Harenstraat 39
Van Harenstraat 39
from your location
-
Het Lindedal
Het Lindedal
from your location
-
e-Scooter Rottevalle
e-Scooter Rottevalle
from your location
-
Café Restaurant De Smalle Brug
Café Restaurant De Smalle Brug
from your location
-
Bruggetje Brandemeer
Bruggetje Brandemeer
from your location
-
-
Anton Wachter
Anton Wachter
from your location
-
Kitesurfing Spot at Stavoren
Kitesurfing Spot at Stavoren
from your location
-
Kunstenaar Sibe Jan Kramer - Museum Houtstad IJlst
Kunstenaar Sibe Jan Kramer - Museum Houtstad IJlst
from your location
-
Leeuwarden City Events
Leeuwarden City Events
from your location
-
Krista’s tassen galerie
Krista’s tassen galerie
from your location
-
Volksgebouw Aurora
Volksgebouw Aurora
from your location
-
Huis met de twintig kamertjes
Huis met de twintig kamertjes
from your location
-
Kleine Bredeplaats 16
Kleine Bredeplaats 16
from your location
-
Aanlegplaats Menaam | Menaldumervaart
Aanlegplaats Menaam | Menaldumervaart
from your location
-
Voedselbos Ouwe-Syl
Voedselbos Ouwe-Syl
from your location
-
Gedicht: Iisbaan yn ‘e maaitiid | Syds Wiersma
Gedicht: Iisbaan yn ‘e maaitiid | Syds Wiersma
IISBAAN YN ‘E MAAITIID
de besiele stilte
fan it ferlitten hillichdom
it is maaitiid mar bûten de tiid
briedt it fersûpte gers
mei nij grien
de tút fan bestimming deryn
yn it sin bringer fan
it streekjen it frij fielen ûnierdsk
njonken
it knoffeljen it minsklik mislearjen
ah jasses
hakkekruk dreamt fan iisprinsesse
yn in nije winter tute
as by in âlde hit de wrâld in dûnsflier
dy kâldreade blommewangen
ûnder har mûtse fan suvere ingelewol wei
te plôkjen
de tút
de dream oer de tút
de tút fan de dream oer de tút
hakkekruk knoffelet troch
de hope op de tút fan de dream oer de tút
waard in wynwak
drûget op, lit de feiten sprekke:
ferlitten timpel, dea iis
gjin prinsesse by machte
from your location
-
-
Rijwielverhuur Gaasterland
Rijwielverhuur Gaasterland
from your location
-
Madame Fromage
Madame Fromage
from your location
-
Potmargewal
Potmargewal
from your location
-
Bibliotheek Harlingen
Bibliotheek Harlingen
from your location
-
Peter Tazelaarpad
Peter Tazelaarpad
from your location
-
Oudemirdumerklif - Uitkijkheuvel
Oudemirdumerklif - Uitkijkheuvel
from your location
