De Swette
Raerd
De Swette werd gegraven als afwaterings- en grenssloot tussen de regio’s Oostergo en Westergo nadat de Middelzee was dichtgeslibt.
Neem alvast een kijkje
- Open popup met vergrote afbeelding De Swette bij Scharnegoutum
- Open popup met vergrote afbeelding Zicht op Leeuwarden
Waar vroeger eb en vloed elkaar afwisselden in de Middelzee loopt nu het kanaal De Swette.
De Zwette werd gegraven als afwaterings- en grenssloot tussen de regio’s Oostergo en Westergo nadat de oude Middelzee - die Friesland tot het jaar 1300 in tweeën spleet - dichtgeslibt was.
Hier geen slingerende, voormalige kwelderslootjes maar een rechte poldersloot, die later handig was als trekvaart voor vrachtverkeer en personenvervoer tussen Sneek en Leeuwarden, het wordt daarom ook wel de Sneekertrekvaart genoemd.
Oorspronkelijk liep De Swette door tot aan boven Leeuwarden, maar delen ervan zijn gedempt voor de uitbreiding van de stad Leeuwarden. De Zwette is onderdeel van de Friese Elfstedentocht.
Je kunt over de oude trekvaart varen met een boot of kano of er langs fietsen of wandelen.
Bij het gehucht De Dille kun je de Swette oversteken, hier bevond zich vroeger de tiende sluis in de oude Slachtedijk. Dit is het smalste punt van de voormalige Middelzee,
- Afstand tot jouw locatie:
Routes in de buurt
Bekijk alles-
LF weekendtocht Friese kust en Middelzee
LF weekendtocht Friese kust en Middelzee(145.0 km)Leeuwarden -
Rondje Sneek - Aldfeart - Zwette | SUP- en kanoroute
Rondje Sneek - Aldfeart - Zwette | SUP- en kanoroute(19.0 km)Sneek
Vergelijkbare plaatsen
Bekijk alles-
Getswerdersyl
GetswerdersylDe Getswerdersyl was de noordelijkste sluis van de Slachtedijk. In 1982 is de sluis gesloopt en op de plaats van de oude sluis staat tegenwoordig een groot herdenkingsmonument.
Sexbierum -
De sluis van Ouwe Syl
Je kunt de inhoud niet bekijken omdat je nog geen cookies hebt geaccepteerd. Klik op de knop hieronder om de cookies alsnog te accepteren.
Cookies handmatig instellen
De sluis van Ouwe Syl
(beluister hier het audioverhaal)
Waar anders dan hier spreek je af met dorpsgenoten? Op de 'pyp' natuurlijk: de brug over de zijl, de sluis. De sluis is het natuurlijke middelpunt van Oudebildtzijl. Het dorp dankt zijn ontstaan én naam aan de sluis. In het Bildtse dialect dat hier gesproken wordt: Ouwe Syl.
De sluis – van hout - wordt in 1507 in de pas aangelegde vijftien kilometer lange dijk getimmerd en is onderdeel van een grootschalige inpoldering. 'Skep foor skep' veroveren arbeiders hier land op zee, de vroegere monding van de Middelzee om precies te zijn. De sluis, op de plek waar de Oude Rij in zee stroomt, zorgt voor afwatering van de vruchtbare polder. Schepen kunnen via de schutsluis naar de Waddenzee en terug landinwaarts. Aanleggen kan bij de kolk, een klein haventje achter het café.
Een eeuw later, rond 1600 is alweer land aangeslibd en komt er een nieuwe afwateringssluis twee kilometer noordwaarts: de Nije Syl (de nieuwe zijl, sluis), waar ook een gehucht ontstaat. Het dorp met de oude sluis verandert dan van Bildtsyl naar Ouwe-Syl.
Toch is de sluis van het oude Bildt nog steeds onderdeel van de waterkering. De dijk functioneert namelijk nog als slaperdijk, een reservedijk dus. De eikenhouten deuren die je in de sluis ziet hangen kúnnen het water tegenhouden. Ze zijn in 2006 geplaatst omdat de oorspronkelijke deuren waren verdwenen. Tot die tijd lagen er tientallen balken achter het café, die in geval van nood in de sluis geschoven konden worden.
De Sylsters zullen tegenwoordig niet wakker liggen van hoog water. Een paar eeuwen geleden was dat wel anders. Als er tijdens Kerst 1717 een stormvloed over de kust raast bijvoorbeeld. Het zoute zeewater dreigt de polders in te stromen en de sluis begeeft het bijna. De heldhaftige timmerman Krelis Anne laat de Sylsters als de wiedeweerga een huis afbreken en het puin in de sluis storten. Het dorp is gered, net als het achterland. Iemand die goed bevelen uit kan delen staat hier op 'e Syl nog altijd bekend als iemand die 'ken kommendere als Baas Krelis.'
Ingesproken door:
Als architect leeft Alex van de Beld tussen twee werelden; de wereld van het landschap en de natuur, met daarnaast de wereld van de kunst en de cultuur. Alex werkt al zijn hele leven om die werelden te verbinden. Dat is volgens hem nu meer dan ooit nodig, willen we een nieuwe toekomst ontwerpen.Alex leerde Joop Mulder in de aanloop naar 2018 kennen. “Joop was iemand die verschillende culturen bij elkaar bracht, zoals een sluis water met elkaar verbindt. Dat is meer en meer nodig om een inspirerende leefomgeving te maken waarin iedereen zijn plek vindt. Daarom zullen we Joop Mulder missen. Maar we gaan met zijn mentaliteit, creativiteit en zijn sense of place aan de slag voor het landschap van de toekomst.”
Dit verhaal is onderdeel van de route Gemalen Verhalen van Sense of Place
Waar anders dan hier spreek je af met dorpsgenoten? Op de 'pyp' natuurlijk: de brug over de zijl, de sluis. De sluis is het natuurlijke middelpunt van Oudebildtzijl.
Oude Bildtzijl -
Sluis en het Sylhús
Sluis en het SylhúsHindeloopen is rijk aan rijksmonumenten, zoals ook de sluis en het bijbehorende Sylhús. De sluis was er al in de 17e eeuw en vormt de verbinding voor de pleziervaart tussen het centrum en de haven en IJsselmeer.
Hindeloopen -
De Lemster Sluis
De Lemster SluisBoten in de sluis.. de beste stuurlui aan wal. Deze spreuk zou best passen bij de zes die zijn te lezen op de markante kleine gebouwtjes aan weerzijden van de sluis uit 1888.
Lemmer -
Sluis Dokkumer Nieuwe Zijlen
Sluis Dokkumer Nieuwe ZijlenDe sluis en zeekering bij Dokkumer Nieuwe Zijlen vormen een rijksmonument uit 1729. Hierbij staat een obelisk als monument ‘Ter Eewiger Gedagtenis van de overdijking van 't Dokkumer Diep’.
Engwierum -
Sluis I
Sluis IDe eerste sluis in de Turfroute, een vaarroute tussen Heerenveen en Oosterwolde. Deze vaarroute voert langs vele bruggen en sluizen, naast deze sluis staat een prachtige witte sluiswachterswoning.
Nieuwehorne -
Driewegsluis, De Linde
Driewegsluis, De LindeDe Driewegsluis is een grote sluis in rivier De Linde vlakbij het dorpje Nijetrijne in Zuidoost Friesland. Naar het Noorden heeft de sluis nog een uitgang naar de Helomavaart.
Nijetrijne -
Helomasluisje
HelomasluisjeDe Helomasluis is een monumentale veensluis in de gemeente Weststellingwerf. Het is gelegen in de Lindevallei. Je komt er via het Lindepad.
Peperga -
Sluis Workum
Sluis WorkumDe sluis vormt de verbinding tussen de Diepe Dolte in het centrum en het twee kilometer lange kanaal Het Zool dat uitkomt op het IJsselmeer.
Workum -
Gemaal Roptazijl
Gemaal RoptazijlTjerk Hiddes vertelt het bijzondere verhaal achter het Roptasyl. Nu zie je er niet veel van terug, maar in de 17e eeuw was het syl het toneel van ruzies tussen Harlingen en Franeker.
Wijnaldum