Een vervanger voor rijst, 10.000 kilometer dichterbij
Hoe Bianca met haar naakte haver de Friese keuken inspireert
Containerschepen vol rijst varen de hele wereld over voor onze kip tandoori uit pakje. Dat is nu normaal. Maar dat kán anders. Boerin Bianca van der Bos verbouwt in de Friese klei bij Holwerd vijf hectare aan een vergeten gewas: Naakte haver. Een goede vervanger voor rijst of pasta. Op het eerste gezicht lijkt het misschien klein. Vijf hectare haver, wat is dat nou? Maar achter dat veld schuilt een visie die verder gaat dan de boerderij. Bianca wil laten zien dat landbouw anders kan. Natuurlijker, met minder hulpstoffen en tichter by hûs (dichter bij huis).
Voedzamer dan rijst
Wat we eten, bepaalt hoe we leven, zegt Bianca. Elke hap is een keuze, voor ons lijf, voor het landschap, en voor de boeren die het mogelijk maken. Haar dochter kan niet goed tegen gluten, en dat zette haar op het spoor van haver. Sindsdien duikt ze diep in de wereld van voedingsstoffen, darmgezondheid en microben.
“Veel welvaartsziekten beginnen bij wat we op ons bord leggen,” zegt ze. “Dan is zes euro voor een kilo haver geen luxe, maar een investering.” En deze haver is anders. Niet alleen voedzaam, maar ook natuurlijk. Zo min mogelijk bewerkt en geen schillen die irriteren.
En voor wie zich ook aardig in voedingstoffen en gezondheid heeft verdiept: naakte haver heeft meer bètaglucanen dan rijst. Die houden je bloedsuiker stabiel en je darmen gezond. “Als je het eenmaal proeft én begrijpt, wil je niet meer anders.”
Sterke planten
Grote velden vol met één plant die jaar op jaar groeit, putten langzaam de bodem uit. Ze nemen voedingsstoffen op uit de grond om te groeien, maar hebben eigenlijk andere planten nodig om op een natuurlijke manier die voedingstoffen opnieuw aan te vullen.
Bianca kiest radicaal voor herstel. “Alles begint bij de grond,” zegt ze. “Als je zorgt voor een gezonde bodem, groeit er meer dan alleen gewas. Dan kweek je veerkracht.”
Naakte haver is in haar ogen niet alleen een product, maar ook een oplossing. Als rustgewas: een plant die je tijdelijk laat groeien om de bodem even rust te geven en te voeden met nieuwe voedingstoffen.
Het voordeel: naakte haver kan de plant die er daarna groeit versterken en je hebt nauwelijks hulpmiddelen nodig. Geen ploegen, geen chemische middelen, alleen vertrouwen in een gezonde bodem die teruggeeft wat je erin stopt.
Een boerin die risico neemt
“Wij stoppen alles in het land,” zegt Bianca. “Tijd, geld, energie. Pas achteraf weten we of het genoeg was.” En juist daarom wil ze open kaart spelen. Geen glimmende wurden sûnder ynhâld (opgepoetste marketingpraat), maar het eerlijke verhaal van een boerin die risico neemt voor verandering.
Toen ze haar eerste diner organiseerde, was dat geen PR-stunt. Het was een uitnodiging. “Proef wat ik bedoel,” zei ze. En mensen kwamen. De pers ook. Vier hectare was in de voorverkoop al weg. Omdat mensen haar geloofden. Haar passie voelden en haar missie begrepen.
Wie goed zorgt voor de grond, zorgt ook voor de boer én voor de mensen die het eten. Daar zit geen ingewikkelde theorie achter, maar een diepe overtuiging. En een hoop lef. Want echte verandering begint niet bij de supermarkt, maar bij iemand die het ‘gewoon’ doet.
Op het menu
Om echt iets te veranderen moet je verbinden, samenwerken. Met ondernemers die jouw passie delen. Bianca bouwt aan een coöperatie waarin meerdere boeren samenwerken. “Eén boer redt het niet. Maar samen kun je iets opbouwen dat blijft.”
Haar droom? Dat naakte haver een plek krijgt op elk menu. Niet voor export, maar juist voor lokaal gebruik. Dicht bij de plek waar het groeit. Want hoe korter de afstand naar het bord, hoe beter voor het klimaat. Minder transport, minder verspilling, meer verbondenheid met wat je eet.
Daarvoor zijn ook koks nodig. Chefs die het verhaal willen voortzetten op het bord. Die durven te werken met wat lokaal groeit, en met hun keuzes een gezonder voedselsysteem helpen bouwen. En mensen die zich dan maar opofferen om al dat lekkers te proeven. Hè wat een straf. Kies voor een lokale ervaring als je in Friesland gaat eten. Lekker ite! (eet smakelijk)
