Locaties
3433 t/m 3456 van 5266 resultaten
-
Paviljoen Salt
Paviljoen Salt
vanaf jouw locatie
-
Paviljoen Sneekermeer
Paviljoen Sneekermeer
vanaf jouw locatie
-
Paviljoen Strand Sneek
Paviljoen Strand Sneek
vanaf jouw locatie
-
Peal 1: Startpunt Kameleon
Peal 1: Startpunt Kameleon
Dit punt is ûnderdiel fan it trajekt 'It Paad Werom Terherne'. Besjoch de hiele rûte.
(harkje hjir nei it audioferhaal)
Wolkom bêste kuierder. Wolkom yn Terherne. Wat aardich datst bist! Earlik sein hie’k dy al ferwachte. Want it ferhaal gong al troch de buorren hè? Dat de poarten nei it ferline fan Terherne iepen binne. Dat lang net fertelde ferhalen no foar’t ljocht komme. (harren iepenbierje) Want dat kloppet. En ik haw der foar soarge. Ik haw dêr sa myn reden foar. De wichtichste? Om’t ik fyn dat âlde ferhalen nea ferlern gean meie.
O, nim my net kwea ôf. Ik ferjit hielendal om my eefkes oan jim bekent te meitsjen. Ik bin dyn ferteller hjoed. Ik hie -en haw noch hieltyd- in waarme bân mei dit doarp. Sa’n 400 jier lyn wenne ik hjirre. It wie in oare tiid en in hiele oare wrâld. Ik haw me altyd bekroade om de Terhernsters. Ik woe op se passe, ‘Oant yn de Ivichheid’, kin je wol sizze.
Wa’t ik krekt bin en wat dit allegear betsjut, sil tidens dizze kuiertocht dúdlik wurde. Ik warskôgje dy wol alfêst in bytsje. Want de kâns is grut dat dyn byld fan dit gewoane fryske doarpke, nei hjoed ienris en foargoed, noait mear itselde is.
Want ja, it leaflike Terherne is in plak fan kontrasten. Mei de tiid as grutste yllúzje. Neat is wat it liket.
Bist safier? Dan geane we.Rin mar nei de wâl. We steane hjir op it parkearplak by it opstapplak en foar ús leit de Alde Sânsleat. Sjoch marris om dy hinne.
De âlde Sânsleat dy’t hjir foar dy leit is in drok farwetter nei Akkrum en it Hearrenfean. It gebouke fan de Kameleon hjir efter dy, is in brêgehûs en it terrein in plak wêr’t skippen lade en losse. It is in drokte fan belang. Preammen, tsjalken, skouwen, hannel yn fan alles en noch wat. Mar ek de lêste nijtsjes út de omjouwing hearst hjirre, fan de brêgewachter en oaren. Faaks hast sels noch in boadskip…. Jou it mar troch oan him. De skippers binne dyn boadskippers en fertellers.
Sjochris nei links en rin ris in stikje by’t haad del. Oantst foar de yngong fan it lytse haventsje stietst dat oan de oare kant leit. Dat is de earste doarpsjachthaven fan Terherne. Doe in feartsje dat tagong joech foar preammen nei de lytse ‘komelkers’, lytse boeren dy’t mar in pear kij molken. De earste haven siz ik mei klam, want tsja…. Dêr is mei de lineaire tiid wol it ien en oar feroare. Terherne telt yn 2024 sa’n 11 havens en dy wurde hast allegearre brûkt foar de plezierfeart.
Dêr geane we it is 1976.
Rûn dizze tiid is men dwaande om de Nije Sânsleat te graven en sil it farferkear hjir yngripend feroarje. Sjochst dat twadde húske rjochts fan de havenyngong? Dy mei dy âlde fryske gieltsje? Yn dat húske wennet skûtsjeskipper Tjitte Jans Brouwer. In begrip yn de skûtsjewrâld en op dit stuit 85 jier âld. Op it parkearterrein hjir achter dy stiet in grutte direksjekeet dy’t brûkt wurdt troch de oannimmer fan de Nije Sânsleat. It wurk oan dizze brêge is krekt klear en de keet stiet leech. It is tongersdei 12 febrewaris, in oere as 5 moarns betiid as ik, en alle Terhernsters opskrilje fan in gi-gan-tyske knal. De keet eksplodearret en stikken dak fleane oer de Sânsleat, oer de huzen hinne en komme dêr yn de tunen del. By in grut tal huzen yn it heale doarp barste de finsters derút en ek by de horekabedriuwen oan wearskanten fan de brêge sit der gjin glês mear yn de kesinen.
It húske fan skipper Brouwer hat de grutste klap opfongen en der leit gjin dakpanne mear op it dak. De kesinen binne fyn en der leit gjin board mear heel yn de kast. In kranteman befreget de skipper en eefkes letter stiet yn de krante dat hy ‘wol sa’n 20 sentimeter optild wie’. Want Tjitte fertelde, yn it frysk mei in twinkeling yn’e eagen: Och man, ik wipte sa’n ein omheech yn de bedstee, der hie wol in jongfrommes tusken past”.
No’t de rêst werom is en it pún opromme, geane we no echt op paad. Se rêde it wol sûnder ús. Se bouwe it wol wer op.
Kom, we binne werom yn it no en rinne hjir linksôf de brêge oer it âlde doarp yn. Ik siz wol: “It âlde doarp, mar eins is dat ek in yllúsje. Do kinst dit plak faaks as it sintrum fan it doarp, mar de echte oarsprong fan Terherne leit hjir net, mar op de oare kant fan it doarp. Dêr komme we daliks. No rinne we earst nei de supermerk, wat fierderop oan de linkerhân, wachtsje dêr mar eefkes op my.
Dit punt is ûnderdiel fan it trajekt 'It Paad Werom Terherne'. Klik hjir om werom te gean nei de rûte.
vanaf jouw locatie
-
-
Peal 2: Krúspunt supermarkt
Peal 2: Krúspunt supermarkt
Dit punt is ûnderdiel fan it trajekt 'It Paad Werom Terherne'. Besjoch de hiele rûte.
(harkje hjir nei it audioferhaal)
Ja, dêr bin ik wer. As it goed is stietst no op de T-splitsing yn it doarp, mei de rêch nei de supermerk. Sjoch marris rêstich om dy hinne. Do stietst no foar op in foar doarpsbegrippen ‘drok’ krúspunt. De dyk rjochting de slûs en de pier leit rjocht foar dy. De dyk nei links giet fierder de buorren yn en no wurdt it nijsgierrich. Ik sil dy útdaagje.
We gean nei it jier 1870.
In tiid fan komelkers en skippers. En in tiid fan earmoede. Dit plak, yn it sintrum fan it doarp, wurdt net bepaald troch in knooppunt fan diken, lykas dat yn de 21ste ieuw it gefal is, mar troch farwetters. Ja, do hearst it goed. De dyk links fan dy, fierderop it doarp yn en de dyk foar dy rjochting iisbaan is it farwetter ’t Far.De supermerk is ek yn dizze tiid al in doarpswinkel en eigendom fan de beurtskipper. Oan de oare kant sjochst in boerepleats. Letter sil dit de Kameleonbuorkerij wurde. No is it noch ien fan de grutste buorkerijen dy’t hjir oan it wetter leit. En dan rjochts, oan de oare kant fan it wetter, dêr sjochst in rige skippershúzen.
Tsja! It wûnder fan de tiid. De wegen fan de 21ste ieuw binne in yllúsje, as’t it de skippers fan 1870 fregest. En de farwetters krektlike goed, ast in moderne toerist deselde fraach stelle soest. Dúzelt it dy al wat?
Stek mar oer, we rinne oer it wetter rjochting iisbaan. Sjoch goed út, it kin hjir drok wêze. Foar de fitness-tastellen sjochst in grintpaad nei links. Dit geane we del.It gebied om de iisbaan hinne is allinnich mar greide en sleatsjes oant 1990. Op dat stuit it grutste en bêste stik greide fan Terherne. Der rinne sa’n 60 kij te weidzjen. Letter sil dit lân plak romje foar wetter en wurde der 250 wenten bouwd, benammen foar rekreaasje. Ik sil dy earlik sizze, dat is foar my as âld boer en hoeder fan Terherne mar dreech te befetsjen.
Ek wurdt de âlde iisbaan hjirhinne ferpleats. De Terhernster skippers binne de bêste reedriders, dus dat begryp ik noch wol.
Nei de iisbaan geane we links ôf en rinne we sa’n 30 meter fierder, oanst linksôf fan dy in grintpaad sjochst. ’t Efterom, stiet op it buordtsje. Gean dit grintpaad op. Rin mar troch safier as’t sjen kinst en dan krekt de bocht troch. Do sjochst dêr straks oan de linkerhân in grutte hege pastorij, mei in tún mei knotwylgen. Wachtsje dêr mar eefkes.
We binne noch hieltyd yn 1870. Ûnlijich waar, wyn en kjeld.
We steane hjir foar de kosterswenning, dy’t tsjin de achterkant fan de Fermanje bouwd is. De minsken binne earm. It is in tiid fan hurd wurkjen foar in bytsje jild. Dit jild foar de komelkers en de skippers. Ek hjir is allinnich mar greide, mei sleatsje der omhinne. Mear en mear skippers strûpe der ûnder (geane fallyt) en de oaren moatte hieltyd fierder en langer fuort om hannel driuwe te kinnen, troch de oanhâldende konkurrinsje. Se komme sels yn Seelân en Antwerpen telânne. Ek de komelkers hawwe it dreech. Troch de komst fan de molkfabriken, komme der hieltyd mear komelkers en dêrtroch binne de opbringsten leech en de lânpachten heech. En tel dêr noch de feepest by op. It is sels sa slim, dat in inkeling himsels ferdrinkt, nei’t er betrape wurdt by it oanlingen fan syn molke mei wetter!Mar yn dit tsjerkje en yn dizze wenning baarnt it ljocht. It is de tsjerke wêr’t Dûmny Dornseiffen preket. Dornseiffen is in man sûnder bern, mar yn syn hert is er in echte famyljeman. In goeddwaander. (goeddogger) Hy betsjut in soad foar de skippersfamyljes en harren bern en hat hert foar harren. (mient it goed mei harren.) Sa soarget hy foar in system wêrtroch de bern nei skoalle kinne as harren âlders fuort binne en se yn eigen doarp by famylje terjochte kinne. In part fan it skoaljild wurdt oan de famylje betelle, sadat se de bern, nettsjinsteande de earmoed, yn hûs nimme kinne en yn de waarmte fan harren húshâlding opfange kinne.
Ast goed sjochst, sjocht ûnder de tsjerke in kelder. Hjir mochten de skippers harren ierpels by’t winter opslaan, sadat dy ek froastfrij bewarre wurde koene.
Kom, we geane fierder dit dykje del. Oant it ein fan dit skelpepaad stopje we eefkes. Dêr fertel ik dy in oar ferhaal en silst merke yn wat foar rauwe tiid we hjir belibje dat in soad yndruk makket.
Dit punt is ûnderdiel fan it trajekt 'It Paad Werom Terherne'. Klik hjir om werom te gean nei de rûte.
vanaf jouw locatie
-
-
Peal 3: Oan it einfan ‘t Efterom
Peal 3: Oan it einfan ‘t Efterom
Dit punt is ûnderdiel fan it trajekt 'It Paad Werom Terherne'. Besjoch de hiele rûte.
(harkje hjir nei it audioferhaal)
Bliuw hjir mar eefkes stean by dit pealtsje en sjoch marris goed om dy hinne. Sjochst dat boske, dêr rjocht foar dy? Oan de oare kant fan dat stikje lân? Ssst, meitsje mar gjin lûd. En sjoch goed. Ja! Dêr! Sjochst dy minsken? Se sykje wat. Om te oerlibjen. Sa’t ik al sei, is it net allinnich in tiid fan earmoede, mar ek fan de feepest. Somtiden moatte hiele bûthuzen romme wurde om fierdere besmetting foar te kommen. De kij wurde dan begroeven op plakken as hjir tsjinoer. Letter wurde der dan beamme op plante. Mar de minsken dy’t dêr no oan it graven binne? Dat binne minsken dy’t dreaun troch honger midden yn de nacht op syk binnen nei fleis dat se noch ite kinne. Feepest of net…..
Nei it skelpepaad geane we linksôf. We stekke de dyk wer oer en rinne de Buorren yn nei de yngong fan it fakânsjepark. It park sjochst sa rjochts fan dy, dêr by de swarte poarte. Dêr stopje we eefkes.
Wat in grutte huzen steane hjirre, fynst ek net? Lúkse fakânsjewenten rjochte op it wetter. Je sjogge se fanôf de Terhernster Puollen as de Skyline fan Terherne. Ik ken dit plakje hiel oars. En dit is dan ek it plak dy’t my it measte oan it hert giet. Ik fertel dy wêrom:Dêrfoar geane we werom nei it jier 1686.
Ja, dêr binne we. Do stietst no op in ferlitten en ûnferhurde wei. Foar en achter dy binne greiden, allinnich Café Zevenwouden (It Kafee dat hjir om de hoeke stiet) stiet der al, lykas de húskes deromhinne, dy’tst hjierwei in bytsje sjen kinst.
Tsja, dit Landal-park… Krekt op dit plak….. Yn myn tiid wie dat wol oars. Doe wie dit in stik greide, dat nei myn dea in hiele spesifieke namme krige: “It earmen fintsje” Dat safolle betsjut as it stikje lân foar de earmelju.Dit wie foar my sa ferskrikkelik wichtich, dat ik sels op myn grêfstien setten litten haw dat dit stikje lân, “oant yn de ivichheidsdagen” beskikber wêze moat foar de minsken dy’t it min hawwe. Wat tinkst? Wie dat realistysk? Dat fertel ik dy daliks by myn rêstplak.
Want we meitsje earst noch eefkes in spronkje nei 1840 en besjoch no earst de brúne skuorre achter dy. Dy’t yn dizze tiid ‘ít blauwe hok’ hyt.. nei syn earste kleur. Rin der marris hinne. De ferlitten ûnferhurde dyk wêrst sakrekt del kaamst, komst by dizze skuorre del en is it weinhok fan de rintenierswenning dy’t hjirachter stiet. Dêr komnme we sadaliks.
Yn de lettere tiden sniene de jongelju dy’t út it kafee kamen harren ‘ferkearing’ yn de houten achterdoar fan dizze skuorre. Somtiden nei in stikeme of hertstochtelike moeting achter it weinhok. De pleatselike skilder draagt hjir in waarm hert foar en hat dizze leafdesferklearrings altyd yn eare hâlden. Je moatte goed sjen yn dizze achterdoarren. Sjocht se? Of bist faaks sels noch ien fan dy jonges dy’t syn leafde hjir ferivicht hat?We rinne no de bocht om.
Dit is de rintenierswenning. Op de doar stiet nûmer 13-15 en yn de gevel neist de foardoar sjochst in stien mei de namme ‘Boetje’. De soan fan de eigener fan dit hûs wennert op in pleats fierderop. En eltse kear as hy nei tsjerke riid, set er syn hynders en wein hjir yn de skuorre.
Sa’t ik al sei, leit de oarsprong fan it doarp hjir op dit plak. Dit wie it oarspronkelike sintrum fan Terherne. Sjoch marris rêstich om dy hinne en rin mar wat om.
We gean earst nei 1686, de tiid fan it ûntstean fan “It Earmenfintsje”
Achter ‘t earmenfintsje, wêr’t we niis stiene, wie noch in feart; de lykfeart. Dizze feart komt op ‘t Far út, it farwetter dat hjir neist kafee Zevenwouden leit. As immen komt te ferstjerren, wurdt de kiste mei in pream ferfierd dizze feart del en leit men dêr fierderop oan. Tusken de âlde húskes achter it kafee rint in hiele smelle stege. Hjir past hiel krekt in deadskiste troch. Ik ha by nacht wolris it idee yn de ien fan de hollen fan de skippers flústere om oer de Puollen om dizze húskes hinne te farren en rjochstreeks by it tsjerkhôf oan wâl te gean. Mar dat woe net yn harren del. Der hearsket by de minsken in stevich bygeloof dat deade minsken allinnich oer de lykfear ferfierd wurde meije, om’t der oars ûngemakken fan komme sille. De feart wurdt yn 1960 ticht smiten. En dat is it momint yn de tiid dat it doarp yngreven feroaret.
Goed, ik wit net hoe’t mei dy is, mar ik haw toarst krigen. As it kafee iepen is, geane we der yn en nimme we der ien by de bar, of miskien is it waarm genôch foar it terras. Gean mar efkes rêstich sitten dan fertel ik dy in oar ferhaal.
Dit punt is ûnderdiel fan it trajekt 'It Paad Werom Terherne'. Klik hjir om werom te gean nei de rûte.
vanaf jouw locatie
-
-
Peal 4: Kafee Zevenwouden
Peal 4: Kafee Zevenwouden
Dit punt is ûnderdiel fan it trajekt 'It Paad Werom Terherne'. Besjoch de hiele rûte.
(harkje hjir nei it audioferhaal)
Dat horeka yn Terherne altyd al in grutte rol spile hat, bewiist it ferhaal dat ik dy no fertelle sil. We weagje wer in sprong, no nei 1882. Café Zevenwouden is der allang en is no fan heit Rypkema. It Is ek de tiid dat it Far dimpt wurdt en Rypkema stiet foar de kar wa fan beide soannen de kroech oernimme sil. Der is spul en se komme der ûnderling net út. It kafee moat feilt wurde en de beide broers biede flink tsjin elkoar op. De iene broer lûkt oan it koartste ein en keapet in pân oan de oare kant fan it doarp by de brêge. Hy brekt it ôf en lit in nije herberch bouwe. Grutter en op in drokker plak as dat fan syn broer mei it Café Zevenwouden. In de 21ste ieuw hjit it de Gouden Leeuw. De konkurrinsjestriid liedt derta dat de broer mei Café Zevenwouden fallyt gean sil en it wer ferkocht wurde moat. Dochs sil de kroech syn namme hâlde, yn elts gefal oant yn de 21ste ieuw.
Oké, we stappe wer werom nei de hjoeddeistige tiid.
En we gean wer fierder. Al fynt it ferhaal oer de horeka en de kroegen fan Terherne noch net syn ein. Want watst miskien net witst is dat der noch in kroech wie, op in noch hiele oare ‘hoeke fan Terherne’. En de namme fan dy kroech wie wol hiel opmerkelik, hielendal as je sjogge nei de hjoeddeistige tiid.
We rinne basisskoalle Bloei oan de linkerkant foarby en stekke oer nei de herfoarme tsjerke. Gean mar troch it stek. En gean fuortendaliks rjochts ôf en oer it gers nei myn grêf. Ja, do sjochtst it goed. De earste stien rjochts, dat is myn lêste rêstplak. (No ja rêstplak, ik ha it der mar wer drok mei…)
Wolst wat foar my dwaan? Lêz dan eefkes mei folle omtinken myn lêste wink dy’t dêr skreaun stiet. Nim it eefkes goed yn dy op. “Tot in den eeuwigheid…”
[En no freegje ik dy: wat soe dyn lêste winsk wêze foar de wrâld dytst efterlitst? En soe it dan ek wier sa barre tinkst? Tsja…. Ik haw leard dat allinnich de tiid dat antwurd hat.Ik bin bliid dat ik dêr hjoed noch wat yn betsjutte kin. Dan sjogge je flak foar it tsjerkje it hûs mei de giele brievenbus. Gean foar dit hûs rjochts ôf, by de hage fan de tsjerke del, it smelle strjitsje yn. Nei it gielbrune hok stopje we eefkes. Do sjochst hjir in pear lytse âlde húskes stean. En âld binne se, want hjir fynst it earste stiennen hûs fan Terherne. Ek wol in stins neamd.
Hjirfoar gean we werom nei it jier 1500.
It giet om dizze wente, Wat letter in groepke fan lytsere húskes wurde sil, wurdt yn earste bouwd as 1 grut hûs. Yn dit hûs sitte Roazewinkels, dat binne stienen dy’t op de boulokaasje sels bakt wurde. As we dêrnei in spronkje meitsje nei it jier 1750, sjogge we dat der in grutte ferbouwing geande is. Fan it grutte hûs wurde 4 lytske húskes en in bûthús makke. Yn in inkelt húske binne dizze roazewinkels noch hieltyd oanwêzich, yn in skoarstien, it orizjinele en bewarre riikkanaal fan de stins. De inisjatyfnimmers fan de bou fan de stins binne de Oenema’s, in famylje fan boereadel dy’t in soad ûnreplik guod hawwe yn dit hiele gebied.. Yn de lege Wâlden, fan Terherne oant oan De Jouwer hawwe sy it foar’t sizzen.We rinne werom nei de dyk en slane op’e nij rjochts ôf by de giele brievenbus en rinne nei de Pastorij, de snackbar op’e hoeke.
Dit punt is ûnderdiel fan it trajekt 'It Paad Werom Terherne'. Klik hjir om werom te gean nei de rûte.
vanaf jouw locatie
-
-
Peal 5: It sintrum
Peal 5: It sintrum
Dit punt is ûnderdiel fan it trajekt 'It Paad Werom Terherne'. Besjoch de hiele rûte.
(harkje hjir nei it audioferhaal)
Foar dizze sprong doch ik in berop op dyn ferbyldingskrêft. We steane by it reade bankje en geane werom nei it jier 1540, yn deselde tiid as de bou fan de Stins dy’t we niiskrekt seagen. Gean mar eefkes rêstich sitten ast dat noflik fynst.
Bist safier? Okee dêr geane we.
It is de tiid fan de reformaasje en ek Fryslân keart him tsjin it Katolisisme. It is de tiid fan de “hagepreken” en rûnom steane tsjerkjes ferskûle. Sa ek op it plak wêr’t letter de snackbar en it terras stean soene, stiet in skûltsjerkje yn de foarm fan in âld skuorre. Dit is ien fan de earste Doopsgezinde gemeentes. Fan bûten liket it op in âld skuorre, mar binnen wane je jin yn in tsjerke, kompleet mei in preekstoel. It hûs rjochts fan de Pastorij is de âlde pastorijwente. ’t Far rint hjir omhinne en wêr’t letter it pleintsje kaam is, steane noch in pear húskes oan it wetter. Dizze húskes wurde pas yn de jierren sechtich fan de 20ste ieuw ôfbrutsen. Okee, eefkes bekomme? We geane wer fierder!De yllúzje fan tiid learde ús al dat wy oer wetter rinne kinne en dus rin mar mei tusken de grutte balstiennen troch nei de T-splitsing. Stopje hjir mar eefkes.
Dit punt is ûnderdiel fan it trajekt 'It Paad Werom Terherne'. Klik hjir om werom te gean nei de rûte.
vanaf jouw locatie
-
-
Peal 6: T-splitsing
Peal 6: T-splitsing
Dit punt is ûnderdiel fan it trajekt 'It Paad Werom Terherne'. Besjoch de hiele rûte.
(harkje hjir nei it audioferhaal)
Ja, want ek dizze T-spitsing bestiet út wetter! En it hûs oan de rjochter hân, mei it izeren stek deromhinne is yn dizze tiid in stôkâld wenhús mei in winkel dat omringe is mei fearten. Al die fearten hawwe ek allegearre wer fertakkings. En ek hjirre giet al it ferkear oer it wetter. Wat in stoatersk plakje om te wenjen midden op dit knooppunt! Terherne as Lyts Venetie. It âlde klintsje mei winkel op dizze hoeke baarnt ôf yn 1920. Dêrnei wurdt dit wenhûs bouwd.
Kom we stekke oer, nei de tsjerke op’e oare kant, de Fermanje.
We geane werom nei 1870, de tiid wêryn de goeddogger Dornseiffen preket. Yn Terherne is gjin grutte tsjerkestiid. De beide dûmny’s fan beide tsjerken wurkje goed meielkoar op. Links sjogge je de tinkstien stean, dy’t postuum yn 1922 troch de mienskippelike Fryske Skippers oprjochte is foar Dûmny Dornseiffen. Hy kriget dit as wurdearring foar it oprjochtsjen fan it skoalfûns foar skippersbern, wêr’t ik dy earder oer fertelde.
Okee, we geane wer fierder. Stek de dyk mar wer oer en rin by de supermerk del op nei de brêge. We komme hjir troch in stikje ‘Buorren’. It is hjir sterk feroare. Do witst sa linkendewei al dat Terherne as lyts Venetie is yn dizze tiid. Tusken dizze âlde húskes, links en rjochts fan ús, sjochst lytse smelle steechjes. De steechjes binne en wiene âlder dan de húskes dy’t bouwd binne. Alle steechjes rûnen nei it wetter. As der yn dy tiid drones west hiene, soest prachtige bylden sjen fan lytse postsegeltsjes grûn, omfieme mei wetter. Mei oan it wetter lytse húskes. Ho ris , we stopje eefkes krekt foar de pizzeria. It Pân mei de giele stienen en it griene haachje. Sjoch hjir marris om dy hinne. Dizze buorren, it sintrum fan it doarp is pas nei 1876 ûntstien. It begong mei in hiel smel dykje wêr’t noch gjin auto del koe. Der moasten ferskate húzen fuortbrutsen wurde om in strjitsje oanlizze te kinnen.
As we foar de pizzaria rjochts de gloppe yn rinne, sjogge we oan it ein it húske wêr’t ‘Ferhoalen Herntsje’, oftewol ‘Verborgen Hoekje’ stiet. Der stiet hjir in groepke mei lytse en âlde húskes. Hjir wennen allegearre skippers. We rinne werom nei de dyk en geane fierder nei de brêge. By de bankjes neist de brêge, stiet it folgjende pealtsje.
Dit punt is ûnderdiel fan it trajekt 'It Paad Werom Terherne'. Klik hjir om werom te gean nei de rûte.
vanaf jouw locatie
-
-
Peal 7: De Stripe
Peal 7: De Stripe
Dit punt is ûnderdiel fan it trajekt 'It Paad Werom Terherne'. Besjoch de hiele rûte.
(harkje hjir nei it audioferhaal)
Yn de hjoeddeistige tiid is dit in drok knooppunt yn Terherne. In fernauwing yn de grutte ferkearsdyk fan it doarp. Dus sjoch goed om dy hinne en bliuw op’e stoepe en pas op foar auto’s en fytsers. Hjir oan de oare kant stiet it Skippershûs.
It Skippershûs draacht de namme sûnt in oantal jierren wer yn alle grutskens. ’t Schippershuis hyt sa omdat dit plak eartiids in oanlizplak wie foar skippers. It wie in dranklokaaltsje en in wachtlokaal fan beurtskippers. Dit punt yn it doarp wie in knooppunt, wêr’t alle farrûtes by elkoar kamen. Sjoch mar om dy hinne. Fanút Ljouwert, Snits, It Hearrefean, en De Gerdyk.
Rûn 1900 waard it ek in hotel. Dat wie de tiid dat de Rypkema’s ek dit horekabedriuw yn eigendom hiene. Dina Rypkema koe hearlik itensierde. It wie ek de tiid dat de earste toeristen yn Terherne delstrutsen. It wie redelik eksklusyf en der waard dan ek sprutsen fan “útsûnderlik en bedoarne wettersporters”, dy’t hjir kamen te iten. Yn dizze tiid hiet it noch café Rijpkema. Dizze namme bleau oant de twadde wrâldkriich en it is hieltyd mear útwreide.We geane fierder en we geane hjir links ôf de Stripe op.
Yn dizze strjitte doch ik wer in berop op dy. Do moast dy wer eefkes skrep sette om dy yn te libjen. Ik meitsje in sprong yn de tiid mei dy.We binne yn 1886
Do bist hjir no midden yn it nije ekonomyske swiertepunt fan Terherne. We rinne troch dizze drokke winkelstrjitte tusken de skippers, hun froulju en de hannelslju troch. De wenten oan de rjochterkant binne bedriuwen en winkels, dy’t bydrage oan de skipfeart. Hjkir fynst alle hannel foar boeren en skippers: fan mêst-, blok-, en pompmakker oant fouraazjehanneler.Tusken de winkels en de bedriuwen sjochtst in pear rintenierswenten, bygelyks op nûmer 6 en 7. We rinne rêstich fierder nei it ein fan de strjitrte, nei de helling fan Leemburg. Hier fynst it folgjende pealtsje.
Dit punt is ûnderdiel fan it trajekt 'It Paad Werom Terherne'. Klik hjir om werom te gean nei de rûte.
vanaf jouw locatie
-
-
Peal 8: De Helling
Peal 8: De Helling
Dit punt is ûnderdiel fan it trajekt 'It Paad Werom Terherne'. Besjoch de hiele rûte.
(harkje hjir nei it audioferhaal)
Foar dy leit de âlde helling fan Terherne. En it prachtige hûs hjir rjochts foar de bocht, wurdt yn dit jier bouwd troch de hellingbaas. Hy hat it nammentlik hiel drok. En dochs foarsjoch ik problemen yn de kommende jierren. En ik foarsiz dy dan ek dat hy binne 15 jier fallyt gean sil. Ik flústerje him dan ek yn dat er oarstappe moat op wurkje mei izer, mar hy is eigenwiis: ‘Hout sinkt net!”ropt er. En ja…. Do begrypst it al hoe’t it ôfrint mei him…..
Werom nei hjoed de dei.
We sjogge noch eefkes nei de húzen oan de oare kant fan it wetter. Hielendal op’e hoeke stiet in hûs dat útsjocht op de hjoeddeistige wite slûs fan Terherne. Witst noch dat ik it hie oer nòch in kroech op de oare úthoek fan Terherne? Dy stie dêr op dat plak. Op in úthoeke fan Terherne. It sil sa rûn 1853 west hawwe dat dizze kroech in nije namme krije moast, omt de namme doe, de “Brette Poask” referearre oan de skelnamme foar de Terhernsters. De kroechbaas ferneamde de kroech nei in oare úthoeke fan de wrâld, wêr’t yn dy tiid in oarloch fierd waard: De Krim.De Krim dus, ferneamd nei in oarloch. Yn earsten in kroech en letter in Buorkerij. Dizze buorkerij baarnde ôf yn de jierren sechtich fan de foarige ieuw. Hjir krige it toerisme ek in oare foarm. Yn de heal ôfbaarnde en opromme skuorre ûntstie in camping en der waard kampeart.
It wite hûs oan de oare kant fan de feart is in slûswachterwenning. Der wie hjir noch in kearslûs, foar stoarmeftich waar, wêr’t dizze wenning by hearde. Der is in soad bart op dit plak. Want eart dit punt fan Terherne it ekonomyske swiertepunt waard, hie Terherne al yndustry. Op it plak fan de kroech De Krim en letter de ôfbaarde kampearbuorkerij stiene dêrfoar mânske kalkovens. Myn ûnthâld jouwt oan dat dit tusken 1600 en 1840 west hat. Dit skiereilân wie dêrfoar in strategysk plak, want der koene makkelik turf en skelpen oanfierd wurde. Der stiene hjir 2 of 3 kalkovens. Mei skelpekalk waarden húzen metsele en sa hat it wite hûs oan de oare kant ek in leshûs west om de brande kalk te blussen (Dat wurdt ek wol lesse neamd). Dit ferklearret ek de lange foarm fan it hûs. It hûs hat dus mear funksjes hân. It wie in flinke yndustry foar in plakje as Terherne en troch alle tiden hinne kinne je sizze dat oan de úteinen fan Terherne de wichtige bedriuwen stiene. De farwegen wiene liedend.
Okee, we draaie ús no om. En we rinne itselde paad werom nei it boatestasjon, it begjin en einpunt fan de kuiertocht.
En dêr slute we dan ek mei ôf. Want hjir krekt foar it Skippershûs is noch in lyts stikje fan de splitsing fan ‘t âlde Far te sjen. In âld stikje farwei, wêroer’t tûzenen skippers fearn hawwe. Yn tiden mei wolfeart en yn tiden fan freeslike earmoede.
En hjir, oan de ein fan de rûte, fertel ik dy it bêst bewarre geheim fan dit doarp: Der is nammentlik gjin ferhaal, oantinken, lêste winsk of geheim dat ècht ferlern giet. Alles leit opslein, as yn in ieuwich ûnthâld, yn it wetter fan Terherne. En dit oarspronkelike stikje fan It Far is wêr’t ik se wei ha en dat is ek wêrst alyd wer nei werom keare kinst.
Wolst mear witte oer de fergetten ferhalen en de skiednis fan Terherne? En sikesto de poarte nei it ferline? Be3gjindan by dit stikje wetter en siz dúdlik myn namme: Broer Sipkes. Dan help ik dy op wei.
Of belje de pleatselike skilder (sûnt 1880) en doarpshystoarikus Theunis van der Meer.
Dit punt is ûnderdiel fan it trajekt 'It Paad Werom Terherne'. Klik hjir om werom te gean nei de rûte.
vanaf jouw locatie
-
-
Pean
Pean
Direct boekbaar
vanaf jouw locatie
-
Pean - de Berch
Pean - de Berch
Direct boekbaar
vanaf jouw locatie
-
Pean - de Jister
Pean - de Jister
Direct boekbaar
vanaf jouw locatie
-
Pean - Waterlodge Blaupoatsje
Pean - Waterlodge Blaupoatsje
Direct boekbaar
vanaf jouw locatie
-
Pean - Waterlodge Goudule
Pean - Waterlodge Goudule
Direct boekbaar
vanaf jouw locatie
-
Pean - Waterlodge Iisfugel
Pean - Waterlodge Iisfugel
Direct boekbaar
vanaf jouw locatie
-
Pean - Waterlodge Ljurk
Pean - Waterlodge Ljurk
Direct boekbaar
vanaf jouw locatie
-
Pean - Waterlodge Reade Wikel
Pean - Waterlodge Reade Wikel
Direct boekbaar
vanaf jouw locatie
-
Pean - Waterlodge Reidsjonger
Pean - Waterlodge Reidsjonger
Direct boekbaar
vanaf jouw locatie
-
Pean - Waterlodge Sweltsje
Pean - Waterlodge Sweltsje
Direct boekbaar
vanaf jouw locatie
-
Pean - Waterlodge Tomke
Pean - Waterlodge Tomke
Direct boekbaar
vanaf jouw locatie
-
Pean - Waterlodges Swarm
Pean - Waterlodges Swarm
Direct boekbaar
vanaf jouw locatie
-
Peazemerlannen
Peazemerlannen
vanaf jouw locatie