Vuurtoren van Workum

Op de Hylperdyk bij de ingang naar de haven zie je de vuurtoren van Workum. Ze draagt de bijnaam het Toarntsje(torentje), heel passend bij de witte vierkante bakstenen toren. Met een hoogte van slechts negen meter is de vuurtoren van Workum niet hoog. Maar hij kent wel een lange historie.

De vuurtoren werd gebouwd rond 1708 en verving destijds een houten vuurtoren uit 1643. Hij bestond toen uit vier eiken steunen, een vierkante eiken voet en een ijzeren plaat, waarop de vuurkorf stond. Die houten stellage werd door een stenen toren vervangen die drie verdiepingen had. In 1712 werd er een huis bijgebouwd. Rond 1880 werd het open vuur vervangen door een olielantaarn. Toen veertig jaar later de kustverlichting werd genationaliseerd, bleef Workum zijn eigen toren onderhouden.

De toren zorgde voor inkomsten, want langskomende schepen moesten vuur- en bakengeld betalen. Met de opbrengst hiervan werd de zeesluis onderhouden. Toen de Zuiderzee door de Afsluitdijk IJsselmeer werd, doofde in 1932 de olielantaarn. Hiervoor in de plaats kwamen gaslampen. De vuurtorenwachter klom via een ladder tweemaal daags naar boven om de lampen handmatig te bedienen. In 1984 werden de gaslampen overgenomen door de provincie. Nu zijn er elektrische lampen die op zonnecellen werken. 

De vuurtoren speelt een belangrijke rol bij de lokale Strontrace: voor het eerste skûtsje dat terugkomt van deze race wordt in de toren weer een echt vuur aangestoken. De Strontrace is een zeilwedstrijd die vanaf 1974 elk jaar wordt gehouden, naar een idee van Reid de Jong. Reid, ooit hoogleraar Architectuur, is de voormalige bewoner van de vuurtoren. Hij heeft hier tot en met 2018 50 jaar met zijn vrouw geheel zelfvoorzienend gewoond. Joris Linssen heeft in het programma Showroom in 2013 nog een reportage gemaakt van deze markante man en zijn vrouw.